Phát thải sản xuất lương thực toàn cầu sẽ đặt Thỏa thuận Paris ngoài tầm với

Theo The Guardian, chế độ ăn uống và sản xuất nông nghiệp trên khắp thế giới sử dụng nhiều carbon đến nỗi chỉ riêng lượng khí thải từ hệ thống lương thực toàn cầu cũng đủ khiến các mục tiêu khí hậu của Thỏa thuận Paris vượt quá tầm với, ngay cả khi tất cả các nguồn phát thải chính khác đã bị đóng cửa.

Nông nghiệp và lương thực hiện chiếm khoảng 1/3 sản lượng khí nhà kính toàn cầu. Các hệ thống thực phẩm trên thế giới sản xuất khoảng 16 tỉ tấn CO2 mỗi năm từ 2012 - 2017.

Trong khi phát thải từ một số lĩnh vực sử dụng nhiều carbon khác, chẳng hạn như sản xuất năng lượng, đang chậm lại thì nông nghiệp lại ít được các nhà hoạch định chính sách chú ý hơn. 

Theo nghiên cứu từ tạp chí Science, nếu lượng khí thải từ sản xuất lương thực tiếp tục theo xu hướng hiện tại, chúng sẽ tăng lên mức tích lũy 1.356 gigatons vào cuối thế kỷ này.

Bản thân điều đó đã đủ để đốt nóng thế giới hơn 1,5 độ C vào những năm 2060 và có thể khoảng 2 độ C vào cuối thế kỷ này. Theo thỏa thuận Paris, các quốc gia bị ràng buộc phải giữ nhiệt độ tăng không quá 2 độ C so với mức tiền công nghiệp, với nguyện vọng giới hạn 1,5 độ C.

Nguồn phát thải khí nhà kính lớn nhất ở Mỹ là từ việc đốt nhiên liệu hóa thạch để sản xuất điện. Ảnh: Daily Sabah.

Nhà nghiên cứu Michael Clark tại trường Oxford Martin cho biết: “Cần phải tập trung hơn và nỗ lực hơn nữa để giảm lượng khí thải từ hệ thống thực phẩm. Lượng khí thải nhà kính từ các hệ thống thực phẩm đã tăng lên do sự kết hợp của những thay đổi trong chế độ ăn. Con người ngày càng sử dụng nhiều thực phẩm hơn, với tỉ lệ lớn thực phẩm có nguồn gốc động vật. Cùng với đó, quy mô dân số và cách thức sản xuất thực phẩm cũng làm tăng lượng khí thải.

Phá rừng và chuyển đổi đất từ ​​các vùng đất than bùn, đất ngập nước và các môi trường sống tự nhiên khác là những nguyên nhân chính gây ra khủng hoảng khí hậu. 

Các nguồn phát thải chính khác từ sản xuất thực phẩm là phân bón nhân tạo, metan từ chăn nuôi; khí metan từ ruộng lúa và phân gia súc.

Rác thải thực phẩm cũng dẫn đến phát thải khí nhà kính dư thừa. Việc giảm một nửa chất thải thực phẩm sẽ mang lại lượng khí thải trong ngân sách carbon cho 2 độC. 

Canh tác hiệu quả hơn, bao gồm các biện pháp tốt hơn như sử dụng phân bón có mục tiêu và canh tác nông nghiệp tạo ra năng suất cao hơn, cũng sẽ giúp giảm tổng thể lượng khí thải.

Nếu lượng khí thải từ sản xuất lương thực được cắt giảm đến mức an toàn, chế độ ăn uống ở các nước giàu cũng có khả năng phải thay đổi. Nhà nghiên cứu Michael Clark cho biết: “Những quốc gia này chủ yếu là những quốc gia có thu nhập trung bình hoặc cao, nơi mà chế độ ăn uống và tiêu thụ thịt, sữa và trứng ở mức trung bình cao hơn nhiều so với khuyến nghị sức khỏe”. Các nước Anh, Mỹ, Úc, châu Âu, Brazil, Argentina và các nước như Trung Quốc là nơi tiêu thụ thịt cao và ngày càng tăng.

Theo nghiên cứu của CAT, Climate Analytics và NewClimate Institute, nếu không quốc gia nào trên trái đất thực hiện các chính sách tích cực chống lại biến đổi khí hậu, thì sự nóng lên toàn cầu dự kiến sẽ đạt mức cơ bản là 4,1-4,8 độ C so với mức trung bình trước công nghiệp vào cuối năm thế kỷ. Con số này cao hơn gấp đôi giới hạn 2 độ được các nhà khoa học coi là giới hạn trên "an toàn". Ảnh: CAT.

Bất kỳ thay đổi nào như vậy sẽ có lợi cho sức khỏe của con người và giúp giải quyết cuộc khủng hoảng béo phì đang rình rập nhiều xã hội giàu có. Theo đó, chế độ ăn kiêng cần chuyển sang chứa ít thức ăn hơn, sao cho lượng calo phù hợp với sức khỏe. Và việc tiêu thụ ít thịt, sữa và trứng hơn sẽ phù hợp các khuyến nghị về chế độ ăn uống”.

Mọi người sẽ không phải áp dụng chế độ thuần chay, nhưng nên giảm tiêu thụ các loại thực phẩm có hàm lượng carbon cao không tốt cho sức khỏe, chẳng hạn như thịt và sữa.

Nếu đạt được điều đó, các quốc gia nghèo có thể nuôi dân số tốt hơn và có thể tăng tiêu thụ các sản phẩm động vật mà không làm cạn kiệt ngân sách carbon toàn cầu. Tất cả dân số ngày càng tăng trên thế giới có thể có một chế độ ăn uống lành mạnh trong khi đáp ứng các mục tiêu của Thỏa thuận Paris, miễn là có hành động phối hợp để cải cách hệ thống sản xuất lương thực toàn cầu.

Đầu tuần này, các chuyên gia y tế ở Anh đã kêu gọi đánh thuế thịt để giúp giải quyết cuộc khủng hoảng khí hậu và cải thiện sức khỏe.

Nhà nghiên cứu Michael Clark cho rằng: “Thuế có thể là một phần của giải pháp, nhưng chúng sẽ không phải là giải pháp duy nhất. Nếu thuế thực phẩm để giảm lượng khí thải được thực hiện, chúng ta cần đảm bảo rằng chúng không thoái lui và không có tác động tiêu cực lớn đến những người ít có khả năng chịu thuế nhất”.

Có thể bạn quan tâm:

► Tác hại của cháy rừng ở Úc đối với biến đổi khí hậu do con người gây ra