Phó Chủ tịch Jungle Ventures: Mùa đông không lạnh

Đầu tháng 8, Vui App, nền tảng chi trả lương, công bố nhận đầu tư vòng A. Theo thống kê của NCĐT, đây là thương vụ nhận vốn thứ 31 được công bố trên các phương tiện truyền thông, cao gần 1,7 lần so với cùng kỳ năm ngoái.

Tổng số vốn gọi được từ các thương vụ công bố (không tính đầu tư vào startup nước ngoài) đến thời điểm hiện tại đã đạt hơn 200 triệu USD, nhỉnh hơn so với mức 196 triệu USD cùng kỳ. Bức tranh startup của Việt Nam có vẻ đang khởi sắc hơn trong bối cảnh gọi vốn khó khăn của các startup toàn cầu. NCĐT đã trao đổi với bà Trần Nguyên Thúy My, Phó Chủ tịch Jungle Ventures, xung quanh vấn đề này.

Nhận định của Jungle Ventures về thực trạng trên như thế nào?

Việc các thương vụ đầu tư được công bố có độ trễ nhất định. Thông thường các thương vụ này đã được hoàn thành trước đó vài tháng, tức từ quý I năm nay rồi và giờ mới được công bố rộng rãi nên cho chúng ta cảm giác mùa đông ở Việt Nam “ấm” hơn so với bức tranh toàn cầu. Từ đây đến cuối năm 2022, chúng ta sẽ cảm nhận rõ hơn điều đó. Các thương vụ và quy mô đầu tư có thể sẽ giảm so với trước đó.
Tuy nhiên, chúng tôi vẫn tin rằng Việt Nam sẽ không chịu các thiệt hại nặng nề như các nước trong khu vực hay như Thung lũng Silicon (Mỹ) vì 2 yếu tố. Thứ nhất, công bằng mà nói vốn đầu tư đổ vào Việt Nam có tăng so với trước kia nhưng vẫn còn rất thấp so với các nước trong khu vực hay Mỹ. Do đó, việc cắt giảm đầu tư là có diễn ra nhưng quy mô sẽ không sụt giảm một cách đột ngột như các thị trường nói trên, dẫn đến việc thu hẹp hoạt động, sa thải hàng loạt nhân sự trong thời gian qua.

Thứ 2, các startup Việt đã quen với việc sử dụng dòng tiền hiệu quả, phát triển bền vững, không nhiều công ty chọn con đường tăng trưởng bằng mọi giá hay nói cách khác, khả năng sống sót của họ tốt hơn rất nhiều so với các startup trong khu vực.
Không phủ nhận việc gọi vốn sẽ chẳng dễ dàng trong 2 năm tới, việc thẩm định sẽ khắt khe hơn, định giá doanh nghiệp sẽ bớt hấp dẫn hơn nhưng do các startup Việt đã quen với việc sử dụng đồng tiền thông minh nên chúng tôi tin rằng đây là thời điểm họ tỏa sáng.

Từ thương vụ đầu tư KiotViet, Jungle Ventures đã đầu tư thêm 5 công ty khác trong 2 năm qua. Ảnh: T.L

Có đến hơn một nửa số lượng startup gọi vốn ở Việt Nam từ đầu năm đến nay có dấu ấn của các nhà sáng lập đã từng khởi nghiệp, từng thất bại. Thực tế này cho thấy điều gì?
Tôi nghĩ các nhà sáng lập từng khởi nghiệp sẽ có những lợi thế nhất định so với các nhà sáng lập lần đầu. Một trong số đó là họ từng trải qua các lỗi lầm, khó khăn trong quá trình xây dựng công ty trước đó, dù là thành công hay thất bại. 

Có rất nhiều vấn đề nảy sinh trong quá trình khởi nghiệp, từ việc xây dựng tổ chức cho đến tuyển dụng, chiến lược kinh doanh, vận hành... Vì thế, trong lần khởi nghiệp tiếp theo, các nhà sáng lập có thể tránh được những lỗi lầm không đáng có hoặc là họ đã học được cách giải quyết vấn đề một cách nhanh hơn so với lần đầu tiên. Điều đó một phần giúp các nhà sáng lập rút ngắn hơn khoảng cách đi đến thành công. Tuy nhiên, không phải ai thất bại hay mắc lỗi cũng trở nên thông thái hơn. Điều quan trọng là cần biết chiêm nghiệm và học hỏi từ những lỗi lầm trong quá khứ.

Dĩ nhiên, nói như vậy không có nghĩa là cơ hội không dành cho các nhà sáng lập mới khởi nghiệp. Trong các công ty Jungle Ventures đã đầu tư đều có những nhà sáng lập mới khởi nghiệp lần đầu cũng như có những nhà sáng lập từng khởi nghiệp trước đó. Chung quy của việc xây dựng một startup là các nhà sáng lập sẽ trải qua chuỗi ngày giải quyết các vấn đề liên tục, từ sản phẩm phù hợp với thị trường, cho đến điều hành doanh nghiệp, nút thắt cổ chai trong giai đoạn tăng trưởng... nên tư duy giải quyết vấn đề, khả năng học nhanh, sửa nhanh ở nhà sáng lập là thỏi nam châm thu hút các quỹ đầu tư.

Trong bối cảnh trên, Jungle Ventures đánh giá thị trường Việt Nam như thế nào?
Tháng 5 vừa qua chúng tôi công bố lập quỹ thứ 4 với quy mô 600 triệu USD. Không chỉ Jungle Ventures mà nhiều quỹ đầu tư năng động toàn cầu khác như Sequoia, Lightspeed, Accel, Insignia... cũng vừa công bố các quỹ mới để “mở khóa” thị trường Đông Nam Á trong 3-4 năm tới. Tổng số vốn các quỹ đã huy động lên đến trên 3 tỉ USD.

Riêng với Jungle Ventures, chúng tôi xem Việt Nam là thị trường trọng điểm trong chiến lược đầu tư ở Đông Nam Á vì nền kinh tế Việt Nam rất năng động, tốc độ phát triển kinh tế nhanh nhất khu vực. Nhân lực công nghệ thông tin rất dồi dào, dù dân số Việt Nam chỉ bằng 1/3 so với Indonesia nhưng nhân lực ngành công nghệ lại gấp đôi.

Có một điều quan trọng mà chúng tôi đánh giá cao thị trường Việt Nam là tinh thần khởi nghiệp của các nhà sáng lập Việt Nam rất mạnh mẽ và quyết liệt hơn so với các nhà sáng lập trong khu vực mà chúng tôi từng tiếp xúc.

Về mặt định lượng, chúng tôi đã gia tăng đầu tư vào thị trường Việt Nam. Từ thương vụ đầu tư KiotViet, chúng tôi đã đầu tư thêm 5 công ty khác trong 2 năm qua, đội ngũ nhân sự cũng đang được mở rộng để hỗ trợ các công ty đã đầu tư cũng như tìm kiếm công ty mới.

Khẩu vị đầu tư của Jungle Ventures trong thời gian tới như thế nào?

Khẩu vị đầu tư của chúng tôi không có nhiều thay đổi, chúng tôi luôn tìm kiếm các nhà sáng lập có quyết tâm lớn muốn giải quyết các nỗi đau lớn của xã hội. Xây dựng để trường tồn (build to last) là triết lý đầu tư của Jungle Ventures từ những ngày đầu thành lập chứ không chỉ đến “mùa đông” chúng tôi mới đề cập đến chuyện đó. 
Những lĩnh vực mà tôi nghĩ sẽ nhận được nhiều sự chú ý trong thời gian tới là lĩnh vực bảo hiểm, giáo dục và phát triển bền vững. Bảo hiểm và giáo dục là 2 ngành rất lớn ở Việt Nam nhưng độ thâm nhập trực tuyến cho đến hiện tại vẫn còn rất khiêm tốn. Tôi nghĩ rằng công nghệ có thể mang lại cơ hội tiếp cận các sản phẩm bảo hiểm, giáo dục chất lượng đến toàn bộ người dân Việt Nam - điều mà trước đây các mô hình truyền thống khó làm được. Lý do tôi đề cập lĩnh vực phát triển bền vững là vì tôi nghĩ thời gian tới con người sẽ đối mặt với nhiều vấn đề về môi trường, năng lượng, thực phẩm nhiều hơn nên sự có mặt của các công ty khởi nghiệp để giải quyết những vấn đề cơ bản đó là hết sức cần thiết.

Giá trị Jungle Ventures đem lại cho các startup Việt Nam là gì?

Chúng tôi đầu tư khá chọn lọc, mỗi năm chỉ thực hiện khoảng 7-8 thương vụ nên chúng tôi có khá nhiều thời gian dành cho mỗi công ty sau đầu tư. Trong đội ngũ lãnh đạo của Jungle Ventures có 3 giám đốc vận hành (Operating Partner) chuyên hỗ trợ các công ty của chúng tôi sau đầu tư về các mảng mở rộng thị trường, quy trình vận hành và quản lý tổ chức cũng như gọi vốn. Ngoài ra, đội ngũ chuyên gia tiếp thị và pháp lý của chúng tôi cũng đồng hành hỗ trợ các công ty thường xuyên khi họ bị thiếu về nhân lực trong 2 mảng đó.

Mạng lưới các nhà sáng lập, chuyên gia và đối tác của chúng tôi rất mạnh ở Đông Nam Á, Ấn Độ và Mỹ nên khi một doanh nghiệp Việt Nam muốn mở rộng thị trường, họ sẽ tiết kiệm được rất nhiều thời gian và công sức nhờ vào sự hỗ trợ và kết nối của chúng tôi. Chúng tôi cũng thường xuyên chia sẻ những kinh nghiệm bài học của các công ty đi trước trong khu vực để các công ty Việt Nam có thể rút ngắn được quá trình mày mò thử nghiệm khi có thể.

Và cuối cùng, chúng tôi có một nguyên tắc là không đầu tư vào các doanh nghiệp cùng ngành mà có sự cạnh tranh với nhau. Điều này giúp các startup trong hệ sinh thái chúng tôi không bị cản trở lẫn nhau mà còn đồng hành khai thác những thị trường mới. Đồng thời, chúng tôi sẽ tập trung hơn về nguồn lực để hỗ trợ công ty mà chúng tôi đầu tư trở thành công ty dẫn đầu trong mỗi lĩnh vực.

Lời khuyên của Jungle Ventures dành cho startup Việt Nam trong thời điểm hiện tại là gì? 
Chúng tôi có niềm tin mạnh mẽ rằng đây là thời điểm các startup Việt Nam tỏa sáng. Trong bối cảnh dòng vốn bị thắt chặt, các doanh nghiệp sẽ phải cạnh tranh công bằng hơn, sẽ không còn chuyện doanh nghiệp gọi vốn nhiều hơn sẽ dùng tiền đè bẹp đối thủ về mặt tiếp thị thu hút khách hàng hay nhân sự như trước kia.

Trong bối cảnh hiện nay, doanh nghiệp nào xây dựng nền tảng vững chắc hơn sẽ vươn lên và đi rất xa. Và đó lại là lợi thế của các doanh nghiệp Việt Nam, như tôi đã nói ở trên vì trong thời gian dài không tiếp cận nguồn vốn dồi dào nên các startup Việt Nam sử dụng đồng tiền rất thông minh.

Trước kia các quỹ không quá quan tâm đến yếu tố này thì nay điều đó lại được đặt lên hàng đầu. Do đó, thông điệp chúng tôi gửi đến các startup Việt Nam là chỉ cần làm tốt, dòng vốn sẽ tự tìm đến