Cuộc khủng hoảng "vàng lỏng" ở châu Âu

Thời tiết cực nóng và tình trạng hạn hán dai dẳng đã giáng một đòn nặng nề vào việc sản xuất dầu ô liu ở miền Nam châu Âu, khiến giá tăng vọt đáng kể. Tác động của khí hậu bất lợi thể hiện đặc biệt rõ rệt ở Liên minh châu Âu (EU), nơi các quốc gia chiếm tới 2/3 sản lượng dầu ô liu toàn cầu với 900.000 tấn ô liu được đưa vào sản xuất. Giá tăng vọt khiến người tiêu dùng, cũng như những người trong ngành choáng váng. “Điều này không bình thường”, nhà phân tích cấp cao về ngũ cốc và hạt Vito Martielli nói với CNBC qua điện thoại.

Cơn khát dầu ô liu

Ông Kyle Holland, Nhà phân tích tại nhóm nghiên cứu thị trường Mintec, cho biết thời tiết khắc nghiệt do khí hậu gây ra đã “tác động đáng kể” đến sản xuất dầu ô liu ở miền nam châu Âu trong những năm gần đây, đặc biệt là ở các nước Địa Trung Hải như Tây Ban Nha, Ý và Hy Lạp.

Theo Trung tâm Xúc tiến Nhập khẩu, Tây Ban Nha, nơi cung cấp hơn 40% sản lượng ô liu của thế giới, người ta có thể sản xuất khoảng 1,3 triệu đến 1,5 triệu tấn dầu ô liu mỗi vụ thu hoạch. Tuy nhiên, số liệu chính thức cho thấy Tây Ban Nha chỉ trồng khoảng 666.000 tấn cho mùa vụ 2022-2023.

Dầu ô liu đã phục hồi “bình ổn” trong những tuần gần đây, một phần do những cơn mưa có lợi trong tháng 3, tháng 4 và sản lượng thu hoạch ô liu của Tây Ban Nha được ước tính sẽ tăng lên. Tuy nhiên, các nhà phân tích cho rằng, việc trữ lượng dầu ô liu đang suy giảm có thể sẽ khiến thị trường đứng trước nguy cơ tăng giá đột ngột trong những tháng tới. “Tôi nghĩ mối quan tâm lớn nhất là nguồn cung tổng thể. Hiện tại, mọi người khá bi quan về thị trường. Hầu hết những người tham gia thị trường dường như nghĩ rằng nó sẽ cạn kiệt”, theo ông Kyle Holland.

Ông Vito Martielli, Nhà phân tích cấp cao về ngũ cốc và hạt có dầu ở Rabobank có trụ sở tại Hà Lan cho biết, sự biến động giá gần đây là điều ông chưa từng thấy trong hơn 20 năm nghiên cứu lĩnh vực dầu ô liu. Ông nói thêm: “Để có cái nhìn rõ ràng, tôi nghĩ chúng ta cần đợi vài tháng nữa cho đến cuối tháng 6, nhưng lượng mưa trong tháng 3 là tín hiệu tích cực cho việc cải thiện sản lượng”.

Cây ô liu dễ bị tổn thương

Ông Helena Bennett, người đứng đầu trong việc điều hành chính sách khí hậu tại tổ chức tư vấn độc lập Green Alliance UK khẳng định việc khan hiếm ô liu dẫn đến giá dầu tăng vọt kỷ lục là do biến đổi khí hậu.

“Tây Ban Nha, nước xuất khẩu dầu ô liu lớn nhất thế giới, đã giảm một nửa sản lượng do hạn hán và nắng nóng khắc nghiệt, khiến giá gốc tăng 112% kể từ năm 2022”, ông Bennett cho biết trên mạng xã hội X.

Báo cáo của EEA (Khu vực Kinh tế châu Âu) cho biết, tác động của khí hậu đến sản xuất lương thực có thể ảnh hưởng nặng nề đến khu vực này, đặc biệt là ở miền Nam châu Âu khi tình trạng nắng nóng cực độ trở nên thường xuyên hơn và lượng mưa thay đổi.

Khi được hỏi cây ô liu dễ bị tổn thương như thế nào trước biến đổi khí hậu, ông Kyle Holland trả lời: “Từ tôi sẽ sử dụng là "quá mức".

Ông Holland nói: “Nhìn chung, khí hậu đang ấm hơn. Và tất nhiên, mọi chuyện càng trở nên trầm trọng hơn khi nhiệt độ tăng lên, mưa ít, đất khô, độ ẩm ít hơn. Một số người đang thua từ 40 đến 50% một vụ mùa và vẫn còn "gánh trên vai" tất cả chi phí đầu vào và chi phí phân bón, chăm sóc, làm cỏ, nước tưới”.

Nạn trộm dầu ô-liu

Giá dầu ô liu tăng cũng dẫn đến hàng loạt vụ trộm cắp. Theo The Financial Times, các siêu thị ở Tây Ban Nha cho biết đầu tháng 3, dầu ô liu đã trở thành mặt hàng bị đánh cắp nhiều nhất trên khắp đất nước. Thủ phạm chính được cho là các băng nhóm tội phạm nhắm vào mặt hàng thực phẩm thiết yếu để bán lại ở chợ đen. Theo truyền thông địa phương, vào tháng 8 năm ngoái, khoảng 50.000 lít dầu ô liu nguyên chất đã bị đánh cắp từ một trong những nhà máy dầu của Tây Ban Nha ở vùng Cordoba. Số dầu ô-liu bị đánh cắp ước tính trị giá hơn 420.000 euro vào thời điểm đó.

Có thể bạn quan tâm:

Vòng xoáy giá cà phê

Nguồn CNBC