Gen Z lộ “khoảng trống tài chính”

Nghiên cứu Tâm lý Người tiêu dùng ASEAN năm 2025 của Ngân hàng UOB cho thấy, người tiêu dùng Việt Nam tiếp tục thể hiện khả năng chuẩn bị tài chính mạnh mẽ, với 94% người tham gia khảo sát cảm thấy tự tin trong việc quản lý tài chính cá nhân. Thói quen tiết kiệm của người tiêu dùng Việt Nam vẫn cho thấy sự ổn định, với 8 trong 10 người tiêu dùng Việt cho biết họ tiết kiệm hơn 10% thu nhập hàng tháng, đặc biệt là ở nhóm phụ nữ. 57% cũng cho biết đã tích lũy đủ để trang trải chi phí từ 3 đến 6 tháng.

Việc tham gia bảo hiểm sức khỏe cá nhân khá phổ biến ở Việt Nam, với 44% người tiêu dùng Việt sở hữu bảo hiểm sức khỏe tư nhân, ngoài bảo hiểm được cấp bởi Nhà nước. Tuy nhiên, tỉ lệ sở hữu bảo hiểm nhân thọ lại cho thấy mức giảm 14 điểm phần trăm so với năm 2024 và hiện thấp hơn mức trung bình khu vực. Sự quan tâm đến các sản phẩm bảo hiểm chuyên biệt như bảo hiểm tử kỳ và bảo hiểm thương tật đang tăng, với tỉ lệ tham gia lần lượt tăng 9 và 16 điểm phần trăm so với năm ngoái.

Hành vi đầu tư cho thấy sự chênh lệch ngày càng lớn. Dù nhiều người tiêu dùng Việt Nam tích cực tìm hiểu kiến thức tài chính, số người thực sự biến kiến thức thành hành động vẫn hạn chế. Chỉ 57% đầu tư hơn 10% thu nhập hàng năm, giảm 13 điểm phần trăm so với năm ngoái. Tiền gửi cố định tại ngân hàng vẫn là hình thức đầu tư phổ biến nhất, được 93% người tham gia khảo sát lựa chọn, cho thấy xu hướng thận trọng gia tăng ở người tiêu dùng Việt.

Trong các nhóm người tiêu dùng, Gen Z nổi bật là nhóm ít có sự chuẩn bị tài chính nhất. Nghiên cứu cho thấy 5% Gen Z hoàn toàn không có sự chuẩn bị về quỹ dự phòng và bảo hiểm, và chưa đến một nửa (47%) có khoản tiết kiệm đủ để chi tiêu hơn ba tháng. Ngoài ra, chỉ 33% sở hữu bảo hiểm sức khỏe cá nhân, và tỉ lệ sở hữu bảo hiểm nhân thọ là thấp nhất trong nhóm này, ở mức 43%. Đáng chú ý, 13% cảm thấy hoàn toàn chưa sẵn sàng để quản lý các khoản nợ hiện tại.

Kết quả khảo sát cũng chỉ ra rằng, 77% Gen Z được khảo sát tại Việt Nam cho biết họ thích tận hưởng cuộc sống hiện tại hơn là lo lắng cho tương lai, và cùng tỉ lệ này cho rằng áp lực xã hội và kỳ vọng từ bạn bè khiến việc tiết kiệm trở nên khó khăn, đây là tỉ lệ cao nhất trong tất cả các nhóm tuổi.

Đặt trong bối cảnh Việt Nam đang bước vào kỷ nguyên mới, với mục tiêu tăng trưởng hai chữ số, nhiều chuyên gia cho rằng người trẻ nên học cách đầu tư và trang bị thêm kỹ năng về A.I để “không bị bỏ lại”. 

Về mặt lý thuyết, khi GDP tăng, tức là nền kinh tế tạo ra nhiều của cải, hàng hóa, dịch vụ hơn. Đây cũng là điều kiện cần để cải thiện thu nhập của người dân. Tuy nhiên, nếu không hành động, nhiều người trẻ sẽ bị tụt lại phía sau. 

Chia sẻ với NCĐT, ông Trần Quốc Toàn, Giám đốc Chi nhánh 2 Hội sở, Công ty Chứng khoán Mirae Asset, cho rằng để không bị bỏ lại phía sau, con đường duy nhất chính là chủ động nâng cấp bản thân, xây dựng nền tảng tài chính vững chắc và thay đổi tư duy sống cho phù hợp với thời đại. 

Theo đó, người trẻ cần tập trung trau dồi kỹ năng mới, đặc biệt là kỹ năng về công nghệ khi bối cảnh hiện nay, A.I có thể thay thế nhiều công việc từ đơn giản đến bắt đầu phức tạp dần, giá trị của con người không còn nằm ở sự chăm chỉ đơn thuần, mà ở những kỹ năng và kiến thức khó thay thế, hay còn gọi là tư duy đột phá. 

Bên cạnh đó, người trẻ nên chủ động mở rộng các nguồn thu nhập, từ nghề tay trái, kinh doanh nhỏ đến đầu tư dài hạn. Đặc biệt, đầu tư là công cụ duy nhất để chống lại lạm phát và giúp tài sản tự gia tăng. Tuy nhiên, chuyên gia của Mirae Asset cũng nhấn mạnh rằng trước khi bỏ vốn, các bạn trẻ nên đầu tư nghiêm túc vào kiến thức, quản lý tài chính cá nhân tốt, thông qua việc quản lý chi tiêu, phân bổ dòng tiền và sau đó là phân bổ tài sản. 

Cuối cùng, quan trọng nhất là thay đổi tư duy. Theo ông Toàn, xây dựng sự nghiệp và sự giàu có là một cuộc đua marathon, không phải chạy nước rút. Kết quả chỉ đến khi đủ kiên trì và kỷ luật trong thời gian của chính mình. 

Có thể bạn quan tâm 

“Cơn bão tài chính” của bảo hiểm