San Francisco trước làn sóng taxi tự lái

Taxi tự lái đang ngày càng hiện diện rõ nét tại San Francisco. Waymo, công ty robotaxi nổi tiếng nhất thế giới, mới chỉ ra mắt từ năm 2023, nhưng đến nay đã chiếm hơn 20% thị phần dịch vụ đi chung xe, cạnh tranh trực tiếp với Uber (không bao gồm taxi truyền thống). Trên các tuyến phố, những chiếc Jaguar trắng mang logo Waymo xuất hiện ngày một nhiều. Tesla cũng đã đưa robotaxi vào hoạt động, dù vẫn bố trí giám sát viên trên ghế lái, và sắp tới Zoox, công ty xe tự hành thuộc Amazon, cũng sẽ gia nhập thị trường.

Sự xuất hiện dồn dập của công nghệ này khiến San Francisco trở thành phép thử quan trọng cho câu hỏi tự động hóa sẽ tác động ra sao đến việc làm của con người. Nhiều ý kiến lo ngại tài xế sẽ mất kế sinh nhai. Tuy nhiên, cho đến nay, ảnh hưởng thực tế lại đi theo hai hướng. Một mặt, công nghệ làm tăng tổng nhu cầu đi lại bằng taxi, qua đó giảm áp lực thất nghiệp. Mặt khác, dịch vụ robotaxi hiện mới đáp ứng nhóm khách hàng cao cấp thay vì phục vụ đại chúng.

Số liệu cho thấy tác động chưa lớn đến lực lượng lao động. Năm 2024, số người làm việc trong ngành taxi và limousine tại San Francisco tăng 7% so với năm trước, tổng thu nhập toàn ngành tăng 14%. Thành phố cũng ghi nhận lượng chuyến taxi truyền thống vẫn giữ nguyên so với năm ngoái. Vào giờ cao điểm, việc gọi được taxi vàng vẫn khó khăn. Ông David Risher, Giám đốc Điều hành Lyft, thậm chí còn cho rằng sự xuất hiện của xe tự lái có thể mở rộng thị trường thay vì thu hẹp nó.

Nguồn cầu mới đến từ nhiều phía. Waymo cho biết có khách du lịch đến San Francisco chỉ để trải nghiệm taxi tự hành, tạo thêm nhu cầu hoàn toàn mới. Thực tế hơn, nhiều cư dân thành phố đang giảm bớt việc sử dụng xe cá nhân. Khi lựa chọn chỉ là Uber hay Lyft, nhiều người thích tự lái để tránh những trải nghiệm không mong muốn như nhạc dở hay trò chuyện gượng gạo. Với robotaxi, hành khách có thể ngồi trong im lặng. Các dữ liệu ban đầu cho thấy hành vi đang thay đổi. Chi tiêu cho taxi tại San Francisco tăng nhanh hơn so với các thành phố khác và số lượng xe cá nhân tính theo đầu người đã giảm kể từ khi Waymo xuất hiện.

Dù vậy, taxi tự hành vẫn còn xa mới trở thành sản phẩm đại chúng. Xe Waymo được đánh giá thoải mái và sạch sẽ, nhưng giá dịch vụ cao hơn Lyft hoặc Uber khoảng 20-40%. Vận hành cũng chậm chạp hơn. Khác với tài xế con người, xe tự lái hầu như không vượt quá tốc độ hay vi phạm luật giao thông. Người dùng cũng không thể yêu cầu robot tăng tốc. Nhiều lúc chúng còn dừng lại giữa đường khi gặp tình huống bất thường. Các tài xế ở San Francisco nhanh chóng nhận ra rằng chỉ cần lấn đường, robotaxi sẽ nhường, khiến Waymo thường là những chiếc xe di chuyển chậm nhất.

Trong tương lai, các công ty có thể khắc phục một số nhược điểm, chẳng hạn hạ giá dịch vụ. Tuy nhiên, khó có thể kỳ vọng taxi tự hành sớm chiếm lĩnh thị trường ở San Francisco, hay những nơi khác. Nếu có thời gian, hành khách hoàn toàn có thể trải nghiệm một chuyến robotaxi. Nhưng khi cần đến nơi nhanh chóng, taxi vàng truyền thống vẫn là phương tiện được tin cậy hơn.

Có thể bạn quan tâm:

Sea: Ẩn số công nghệ trị giá 114 tỉ USD

Nguồn The Economist