Trung Quốc "toát mồ hôi" trước nền kinh tế nguội lạnh

Khi các nhà lãnh đạo Trung Quốc tổ chức kỳ nghỉ thường niên tại khu nghỉ dưỡng ven biển Bắc Đới Hà vào đầu tháng này, các nhà đầu tư hy vọng một trong những vấn đề kinh tế khó khăn nhất của đất nước - làm thế nào để các hộ gia đình chi tiêu nhiều hơn - sẽ là ưu tiên hàng đầu trong chương trình nghị sự của họ.

Bắc Kinh đã công bố một loạt các biện pháp gia tăng trong năm nay để đánh thức người tiêu dùng. Biện pháp mới nhất được đưa ra vào cuối tuần, khi Hội đồng Nhà nước, hay nội các, ban hành công thức hỗ trợ gồm 20 bước, bao gồm thể thao điện tử và chăm sóc điều dưỡng cho đến tài trợ cho các doanh nghiệp dịch vụ nhỏ và phát triển tàu du lịch.

Các chuyên gia ngày càng kêu gọi Trung Quốc kích thích tiêu dùng, đặc biệt là sau khi tăng trưởng kinh tế đột ngột chậm lại trong quý II, với chi tiêu hộ gia đình yếu kém làm ảnh hưởng đến kết quả khả quan của ngành công nghiệp.

Số liệu thương mại mới nhất của Trung Quốc cho thấy tăng trưởng xuất khẩu chậm lại đôi chút tính theo USD vào tháng 7 xuống còn 7% so với cùng kỳ năm ngoái, trong khi nhập khẩu đảo ngược đà giảm và tăng 7,2% do nhu cầu của ngành công nghiệp đối với máy móc và linh kiện công nghệ ở nước ngoài để hỗ trợ cho hoạt động đầu tư ngày càng tăng.

Ông Fred Neumann, Chuyên gia kinh tế khu vực châu Á tại HSBC, cho biết: "Xuất khẩu đang diễn ra tốt đẹp, đầu tư sản xuất vẫn đang tăng, chi tiêu cho cơ sở hạ tầng vẫn hơi tích cực. Tiêu dùng là mắt xích yếu ở đây".

Sự bất ổn kinh tế giữa năm của Trung Quốc đã đặt ra câu hỏi về việc liệu nhu cầu yếu có mang tính chu kỳ hay không khi bảng cân đối kế toán của hộ gia đình vẫn đang phục hồi sau sự sụp đổ của bong bóng bất động sản và đại dịch hay liệu các vấn đề có trầm trọng hơn không.

Trung Quốc đang chuyển đổi từ nền kinh tế “dễ nóng, khó nguội” sang nền kinh tế “dễ nguội, khó nóng”, ông Yiping Huang, một nhà kinh tế học nổi tiếng và là cố vấn của ngân hàng trung ương, cho biết. “Sự phát triển kinh tế đã bước vào một giai đoạn mới, trong đó tổng cầu... không còn mạnh mẽ như trước nữa”.

Tại một trong những cuộc họp chính sách 5 năm quan trọng nhất của Đảng Cộng sản Trung Quốc vào tháng trước, Chủ tịch Tập Cận Bình đã tái khẳng định ưu tiên nâng cao năng suất, chủ yếu thông qua đầu tư vào ngành công nghệ cao và đổi mới sáng tạo, để đạt được mục tiêu tăng gấp đôi thu nhập bình quân đầu người vào năm 2035.

Trong khi ít người tranh cãi về nhu cầu nâng cao năng suất, một số nhà kinh tế lo ngại rằng việc ông Tập Cận Bình nhấn mạnh vào đầu tư vào sản xuất trong thời điểm nhu cầu hộ gia đình yếu đang tạo ra tình trạng dư thừa sản lượng tại các nhà máy và làm méo mó thị trường lao động .

Trung Quốc đang chật vật vực dậy mức tăng trưởng mạnh mẽ của thời hậu đại dịch. Ảnh: FT.

Lượng xuất khẩu cao hơn cũng làm gia tăng căng thẳng với các đối tác thương mại như Mỹ và EU, những nước đã áp thuế đối với xe điện của Trung Quốc cũng như các hành động khác chống lại hàng hóa Trung Quốc.

Xu hướng này đã đẩy nền kinh tế Trung Quốc vào chu kỳ giảm phát dài nhất kể từ những năm 1990. Tăng trưởng GDP danh nghĩa trong quý II, phản ánh giá trị hàng hóa và dịch vụ được sản xuất, đã giảm xuống dưới 4% lần thứ hai kể từ khi đại dịch kết thúc.

Ông Andrew Batson, Giám đốc nghiên cứu Trung Quốc tại Gavekal cho biết tại một hội thảo ở Bắc Kinh: "Trong nhiều quý, tăng trưởng GDP danh nghĩa ở Trung Quốc thấp hơn tăng trưởng GDP danh nghĩa ở Mỹ - điều mà trong 20 năm làm việc, tôi chưa bao giờ nghĩ mình sẽ thấy".

Trong tương lai gần, các nhà kinh tế cho biết nếu Trung Quốc thực hiện các kế hoạch kích thích đã công bố, nước này sẽ có thể đạt được mục tiêu tăng trưởng hàng năm là 5% vào năm 2024.

Theo ông Lisheng Wang, Chuyên gia kinh tế Trung Quốc tại Goldman Sachs, chính quyền địa phương chỉ sử dụng khoảng 40% trong tổng hạn ngạch trái phiếu mục đích đặc biệt của chính quyền địa phương trong cả năm, là 3,9 nghìn tỉ nhân dân tệ (547 tỉ USD được sử dụng để bổ sung chi tiêu, từ tháng 1 đến giữa tháng 7, so với hơn 60% trong cùng kỳ năm 2023.

Các nhà đầu tư cũng đang theo dõi các biện pháp kích thích tài chính để thúc đẩy tiêu dùng, chẳng hạn như chương trình giúp các hộ gia đình nâng cấp thiết bị gia dụng, ông Si Fu, chiến lược gia danh mục đầu tư của Goldman Sachs Trung Quốc cho biết. Nhưng họ thận trọng về tác động của cuộc bầu cử tổng thống Hoa Kỳ sắp tới, có thể dẫn đến chủ nghĩa bảo hộ thương mại nhiều hơn nếu Donald Trump tái đắc cử, cũng như các dấu hiệu cho thấy nền kinh tế Hoa Kỳ đang suy yếu, có thể làm giảm nhu cầu bên ngoài.

Trung Quốc đang thúc đẩy đầu tư sản xuất. Ảnh: FT.

“Chúng tôi đang thấy sự chú ý nhiều hơn đến tiêu dùng nhưng bất động sản vẫn là trọng tâm. Xuất khẩu là điểm sáng nhưng mọi người đã bắt đầu cân nhắc đến rủi ro tiềm ẩn từ thuế quan”, ông Fu cho biết.

Tuy nhiên, các nhà phân tích không kỳ vọng Bắc Kinh sẽ tung ra bất kỳ biện pháp kích thích lớn nào ngoài dự kiến. Ngân hàng Trung ương Trung Quốc đã nới lỏng chính sách tiền tệ nhưng bị hạn chế bởi chênh lệch lãi suất lớn với Mỹ, điều này có thể dẫn đến dòng vốn chảy ra. Nếu Cục Dự trữ Liên bang cắt giảm lãi suất, điều đó có thể tạo điều kiện cho Trung Quốc cắt giảm thêm.

Các học giả tin rằng Trung Quốc cần có những thay đổi cơ bản hơn về mặt cấu trúc nếu muốn khai thác được tiềm năng chi tiêu thực sự của các hộ gia đình.

Có thể bạn quan tâm:

 Ngành công nghiệp năng lượng mặt trời của Trung Quốc sắp “chuyển mình”

Nguồn FT