Hơn 80% môi giới bất động sản chưa có chứng chỉ hành nghề

Theo khảo sát mới công bố của Viện Nghiên cứu & Đánh giá Thị trường Bất động sản Việt Nam (VARS IRE), chất lượng lực lượng môi giới hiện nay đang bộc lộ nhiều khoảng trống. Có đến 89% nhà môi giới chưa sở hữu chứng chỉ hành nghề hợp lệ; trong đó 51,8% chưa qua đào tạo, 24,1% đã học nhưng chưa thi lấy chứng chỉ và 12,8% có chứng chỉ nhưng đã hết hiệu lực. Chỉ 11,3% đáp ứng đúng yêu cầu pháp lý, một con số cho thấy quy mô “lệch chuẩn” rất lớn giữa lực lượng đang hoạt động và lực lượng thực sự đạt chuẩn.

Song song với đó là tình trạng đào tạo thiếu kiểm soát. Khảo sát của VARS cho thấy nhiều cơ sở không đủ điều kiện pháp lý vẫn mở lớp, cắt xén chương trình, thời lượng học chỉ kéo dài vài buổi nhưng vẫn cấp giấy chứng nhận, để rồi những giấy tờ này lại được sử dụng trong hồ sơ mở sàn hoặc đăng ký dự thi sát hạch. Chất lượng đào tạo bị đặt dấu hỏi, trong khi thị trường lại dùng các “chứng cứ” ấy làm cơ sở vận hành.

Thực tế này khiến cả nhà môi giới lẫn doanh nghiệp lúng túng. Trong bối cảnh đó, ngày 7/12/2025 tại TP.HCM, Hội Môi giới Bất động sản Việt Nam (VARS) phối hợp cùng Tập đoàn Nam Long tổ chức tọa đàm “Chuẩn hoá nghề môi giới bất động sản - Kiến tạo sự nghiệp bền vững”. Sự kiện hướng đến nâng cao năng lực cá nhân của từng môi giới, đồng thời tái thiết lập “kỷ luật nghề”, nền tảng để thị trường vận hành minh bạch và bền vững.

Tại tọa đàm, bà Hoàng Thu Hằng, Phó Cục trưởng Cục Quản lý nhà và Thị trường Bất động sản (Bộ Xây dựng), cho biết theo thống kê chưa đầy đủ, riêng tại các tỉnh, thành phố lớn cả nước hiện có khoảng 15.000-16.000 môi giới bất động sản đang hoạt động, nhưng điều kiện hành nghề đang thiếu và yếu. Bà cũng chỉ ra ba nhóm vi phạm đáng lo ngại nhất, bao gồm điều kiện hành nghề, tính pháp lý của sản phẩm được tư vấn và mức độ minh bạch trên thị trường. “Số môi giới đạt chuẩn, có chứng chỉ hợp lệ hiện nay chỉ bằng một nửa so với lực lượng đang hoạt động thực tế,” bà nhấn mạnh.

Một vấn đề khác được bà Hằng đặc biệt lưu ý là tình trạng môi giới tư vấn sản phẩm chưa đủ điều kiện đưa vào kinh doanh. “Có người thiếu hiểu biết, nhưng cũng có trường hợp biết rõ dự án chưa đủ pháp lý mà vẫn tư vấn. Sự thiếu minh bạch đang là lỗ hổng lớn nhất của thị trường hiện nay,” bà nhận định. Bà cũng cảnh báo về hiện tượng liên minh giữa một số môi giới và đầu cơ để tạo cung cầu ảo, giữ hàng, thao túng giá, những hành vi gây méo mó thị trường và đẩy rủi ro sang phía người mua.

Nhìn từ góc độ doanh nghiệp, bà Nguyễn Bảo Khuê, Ủy viên BCH VARS, Tổng Giám đốc DKRA Vega, cho rằng khung pháp lý hiện đã đầy đủ; vấn đề còn lại nằm ở mức độ tuân thủ. Bà cho biết: "Nhóm môi giới thuộc các doanh nghiệp lớn thường có hệ thống quản lý, đào tạo, pháp chế bài bản…, nên mức độ tuân thủ cao hơn, nhưng nhóm này chỉ chiếm khoảng 15-20%. Trong khi đó, 70-80% còn lại là môi giới tự phát, hoạt động rời rạc, thiếu kiểm soát và tiềm ẩn nhiều rủi ro."

Đồng quan điểm, ông Nguyễn Lê Hải Đăng, Phó Giám đốc Phát triển Chiến lược & Đối ngoại Smartland, chỉ ra sự chênh lệch lớn về chuẩn mực hoạt động: “Doanh nghiệp lớn chịu áp lực về thương hiệu và rủi ro nên làm việc rất bài bản. Nhưng ở các nhóm nhỏ lẻ, ưu tiên chốt giao dịch đôi khi lấn át đạo đức nghề nghiệp, từ quy trình pháp lý đến việc cung cấp thông tin chính xác."

Về phần ông Trần Minh Quang, Phó Tổng Giám đốc Marketing EXIMRS, ông bày tỏ lo ngại khi “cơ chế giám sát và xử lý chưa thật sự rõ ràng, khiến cả những doanh nghiệp làm đúng cũng chịu ảnh hưởng”. Ông kỳ vọng Bộ Quy tắc đạo đức mới sẽ tạo ra một chuẩn mực chung để thị trường vận hành minh bạch hơn, công bằng hơn.

Từ những vấn đề đặt ra, các chuyên gia tại tọa đàm thống nhất rằng thị trường đang rất cần một bộ tiêu chuẩn nghề nghiệp được áp dụng thống nhất trên toàn quốc, bao gồm chuẩn hóa chương trình đào tạo, phương pháp sát hạch, quy trình cấp chứng chỉ và cơ chế đánh giá, công nhận theo Bộ Quy tắc Đạo đức & Ứng xử Nghề nghiệp Môi giới BĐS Việt Nam (VPEC 2025). Công nghệ và dữ liệu cũng được kỳ vọng sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc giám sát chất lượng và tăng tính minh bạch.

Trong giai đoạn toàn ngành bước vào quá trình sàng lọc mạnh mẽ, chỉ những đơn vị và cá nhân chuyên nghiệp, tuân thủ tiêu chuẩn mới có thể trụ vững và phát triển lâu dài.