Lão nông triệu USD

Đồng hồ công tơ mét của chiếc ô tô bán tải cũ, đầy bụi của Võ Quan Huy đã vượt qua 500.000 km. “Ông chưa muốn đổi xe à?”, phóng viên NCĐT hỏi. “Tiền đâu mà thay”, ông Huy trả lời rồi cười khanh khách. Nhưng đó là nụ cười từ một lão nông triệu phú. Năm ngoái, Công ty Trách nhiệm Hữu hạn Huy Long An do ông làm Giám đốc đã thu về 20 triệu USD.

Miệt mài khẩn hoang 

Sinh năm 1955, Út Huy (tên gọi thân mật của Võ Quan Huy) gắn liền với những vùng đất hoang vu, cằn cỗi. Ông nghe theo lời kêu gọi khai hoang, lấp kín xứ Đồng Tháp Mười (vùng đất ngập nước trải rộng trên địa phận 3 tỉnh Long An, Tiền Giang và Đồng Tháp) thuở trước. Nhà nghèo nên ông quyết định dùng sức người, đến những vùng đất cằn chưa ai tới để cải tạo đất, trồng cây.

Đầu những năm 1990, thời điểm Đông Âu sụp đổ, các nông trường quốc doanh hợp tác trồng cao su bị bỏ hoang, ông nhận 70 ha đất ở Tây Ninh để khai hoang trồng mía. Rồi ông tiếp tục “nuôi” mía ở Bình Dương. Trong những năm đầu, cây mía khiến ông trầy trật. Những vùng đất thiếu nước, hệ thống tưới lại không đảm bảo khiến vụ đầu tiên lỗ, phải 3 năm sau ông mới trả hết nợ.

Khi cây mía dần ổn định ở Tây Ninh, Bình Dương, ông quyết định mang số vốn tích lũy được về rốn phèn Long An khai hoang tiếp 240 ha đất trồng cây. Năm 1994, Võ Quan Huy đặt chân tới vùng đất Mỹ Bình (huyện Đức Huệ, tỉnh Long An), nơi đặt đại bản doanh hiện tại của Công ty. Vùng đất này nằm cách biên giới Việt Nam - Campuchia khoảng 7 km và hoang hóa đến nỗi 10 năm sau đó, đơn vị hành chính với tên gọi xã Mỹ Bình mới chính thức được thành lập. Do nằm gần sông lớn, đất bị nhiễm phèn nặng nên cây không thể sinh trưởng bình thường.

Quá trình rửa phèn, cải tạo đất của gia đình ông Huy kéo dài suốt nhiều năm sau đó. Cây cứ trồng lên rồi lại chết do không chịu được thổ nhưỡng. Ông phải đào mương dẫn nước dài 20 km để rửa phèn và đắp bờ đê bao không cho nước tràn đồng khi tới mùa lũ. Có thời điểm, hành trình khai hoang tưởng như phải chấm dứt do khó khăn, thiếu tài chính. Lúc này, ông phải thường xuyên tới Viện Cây ăn quả miền Nam để học kiến thức cải tạo đất từ các chuyên gia nông nghiệp hàng đầu như cố Giáo sư Võ Tòng Xuân, Phó Giáo sư Nguyễn Minh Châu. Cuối cùng, sau 6 năm đằng đẵng cải tạo đất, cây trồng bắt đầu bén rễ và cho những trái ngọt đầu tiên. Ngày nay, vùng đất giáp biên mà Võ Quan Huy khẩn hoang đã trở thành nơi cây trái mọc sum suê thay cho bạt ngàn tràm gió hoang năm xưa.

Ước tính, trong cuộc đời làm nông của mình, ông nuôi, trồng hơn 20 loại cây, con khác nhau, từ mía, cao su, ớt, dưa hấu sang trồng chuối, bưởi, sầu riêng, măng cụt... và nuôi tôm, cá, bò. 

Không từ bỏ, dám thất bại

Dù khởi đầu cùng mía nhưng chuối mới là loại cây bước ngoặt trong đời làm nông của Võ Quan Huy. Năm 2014, sau khi đọc được số liệu giá trị xuất nhập khẩu chuối toàn cầu đạt khoảng 15-17 tỉ USD/năm, ông Huy bắt đầu tập trung làm chuối. Ông cho rằng, nếu đã đi sau thì phải khác biệt. Do đó, ngay từ khi thành lập, Công ty Huy Long An đã trồng chuối theo mô hình công nghiệp và là doanh nghiệp đầu tiên ở Việt Nam có đầy đủ hạ tầng trong lĩnh vực chuối. Trang trại chuối ở Long An khép kín từ khâu tạo giống, trồng, thu hoạch, bảo quản kho lạnh và đóng gói chuối xuất khẩu.

Nhật là thị trường đầu tiên ông chọn để xuất khẩu. Ông lý giải, đây là thị trường quốc tế khó tính. Công ty Nhật có yêu cầu cao đối với nhà cung cấp, đặc biệt trong lĩnh vực thực phẩm. Trước khi quyết định mua hàng, đối tác Nhật tới tận nơi khảo sát, kiểm tra nhà máy nhiều lần. Trong quy trình sản xuất, nếu có điểm nào chưa đạt, phía Nhật chấp nhận cho doanh nghiệp có lộ trình cải tiến, làm ra sản phẩm phù hợp hơn, từ đó trở thành bạn hàng lâu dài của họ. Đó là lý do khiến ông Huy muốn xuất khẩu chuối sang Nhật.

Cho đến nay, chuối là mặt hàng chủ lực của Công ty Huy Long An. Trong niên vụ từ tháng 5/2024 đến tháng 5/2025, doanh nghiệp dự kiến thu hoạch khoảng 30.000 tấn chuối. Trong đó, 90% sản lượng được xuất khẩu sang các thị trường chính như: Nhật, Hàn Quốc, Trung Quốc, Malaysia.

Dù thành công với chuối nhưng ông Huy thừa nhận, việc nuôi tôm gặp thất bại liên tục trong nhiều năm qua và ông đang phải tìm cách khôi phục lại mảng nuôi thủy sản của Công ty. “Tôi ra khỏi nhà ở Long An lúc 5 giờ sáng để về các vuông tôm ở Sóc Trăng làm việc. Tôi đang phải làm gấp đôi ngày trước để thay đổi tình hình”, ông nói với Tạp chí NCĐT.

Sự gan lì của ông Huy được tích lũy sau hàng thập kỷ đi khai hoang và đối mặt với những thời điểm tưởng chừng vô vọng. Vóc dáng cao lớn, nước da ngăm với mái tóc bạc, từng lời nói của lão nông U70 này luôn cho thấy, ông là người dám thất bại. “Từ bé, tôi đã lái máy cày thuê kiếm sống. Người làm nông nghiệp như tôi chỉ có thể đi khai hoang chứ đâu có tiền để mua đất. Khai hoang là chấp nhận rủi ro cao, khó khăn nhiều, chưa kể, thiên tai có thể ập đến bất kỳ lúc nào. Tôi không đếm xuể những lần thất bại của mình. Do vậy, người làm nông cần phải cứng như đá”, ông nêu quan điểm và chỉ ra 4 yếu tố để làm nông nghiệp thành công: đất, nguồn vốn, khoa học kỹ thuật và ý chí con người.

“Tôi là người hết mình với công việc và sẽ đi tới cùng. Dù một kế hoạch kinh doanh thành công hay thất bại, tôi đều có được câu kết cho hành trình đó. Nhưng trong đất luôn có sự mặn mà của nó. Những người đổ công sức gắn bó với đất, kiểu gì cũng có ngày thành công”, Võ Quan Huy nói trong khi mắt ông nhìn vào phần mềm quản lý sản xuất, kinh doanh trên điện thoại. Ông đã học điều hành doanh nghiệp từ xa bằng công nghệ, để không bị tụt hậu.