Mỹ vượt Trung Quốc trở thành thị trường xuất khẩu lớn nhất của ASEAN

Xuất khẩu của các nước ASEAN sang Mỹ trong khoảng thời gian từ tháng 1 đến tháng 3 đã vượt qua xuất khẩu sang Trung Quốc lần đầu tiên sau 6 quý, do thương mại của khu vực dường như đang thay đổi cùng với những chuyển động trong chuỗi cung ứng toàn cầu.

Theo dữ liệu tổng hợp bởi Nikkei Asia từ 10 thành viên ASEAN, xuất khẩu của khu vực này sang Mỹ đạt 67,2 tỉ USD trong quý từ tháng 1 đến tháng 3, vượt qua xuất khẩu sang Trung Quốc, đạt 57 tỉ USD. Các chuyên gia cho rằng, xu hướng này phản ánh việc Mỹ tăng cường mua chất bán dẫn và linh kiện điện từ ASEAN, trong khi nền kinh tế của Trung Quốc lại trì trệ.

Xuất khẩu của Malaysia sang Mỹ tăng 8% so với cùng kỳ trong quý, trong khi xuất khẩu sang Trung Quốc giảm 3,3%.

Nhà kinh tế Intan Nadia Jalil tại CIMB Group chia sẻ: “Xu hướng hiện tại được thúc đẩy bởi cả yếu tố cấu trúc và chu kỳ. Trong khi Trung Quốc vẫn là một phần không thể thiếu, chi phí gia tăng cũng như các yếu tố chính trị và thể chế chủ yếu là căng thẳng thương mại giữa hai siêu cường quốc đã ngày càng khiến các công ty Mỹ chuyển khỏi Trung Quốc, với Malaysia là một trong những nước được hưởng lợi.”

Xuất khẩu của ASEAN sang Trung Quốc và Mỹ. Ảnh: Nikkei Asia.

Bà nói thêm rằng, các nguyên nhân cơ cấu làm trầm trọng thêm xu hướng kinh tế mang tính chu kỳ, trong đó có sự thay đổi tiêu dùng ở Trung Quốc, chuyển từ nhập khẩu sang sản xuất các linh kiện cao cấp trong nước như chip.

Bà Arinah Najwa, Giám đốc BowerGroupAsia, một tập đoàn tư vấn khu vực, đưa ra một quan điểm khác. Bà nói: “Các công ty Mỹ đang giảm bớt rủi ro và đa dạng hóa chuỗi cung ứng của họ để giảm sự phụ thuộc vào Trung Quốc, trong đó Malaysia là một lựa chọn thay thế hấp dẫn nhờ hệ sinh thái sản xuất mạnh mẽ, vị trí chiến lược và lao động thạo nghề”.

Đối với Việt Nam, 28% kim ngạch xuất khẩu năm 2023 là sang Mỹ và sang Trung Quốc là 17%. Xuất khẩu của Việt Nam sang Mỹ tăng 24% lên 25,7 tỉ USD trong quý đầu tiên, mức tăng lớn nhất trong số các thành viên ASEAN, vượt xa Thái Lan ở mức 12,6 tỉ USD và Singapore ở mức 12 tỉ USD.

Thay đổi trong xuất khẩu của ASEAN trong quý I/2024. Ảnh: Nikkei Asia.

Tiến sĩ Lê Đăng Doanh nhận định rằng, Mỹ và Việt Nam bổ sung cho nhau. “Việt Nam xuất khẩu điện thoại thông minh, hàng điện tử, nông, lâm, thủy sản, đồ gỗ, dệt may với giá cạnh tranh”, ông nói. “Tiềm năng xuất khẩu của Việt Nam sang thị trường Mỹ còn rất lớn, mang lại lợi ích cho cả hai bên”.

Ông cũng chỉ ra tác động của cuộc chiến thương mại Mỹ-Trung, nơi Washington đã áp đặt mức thuế nhập khẩu cao đối với hàng hóa Trung Quốc. “Một số mặt hàng Trung Quốc xuất khẩu sang Mỹ bị đánh thuế cao, làm giảm khả năng cạnh tranh trên thị trường và tạo lợi thế nhất định cho sản phẩm xuất khẩu của Việt Nam”.

Tương tự, xuất khẩu quý đầu tiên của Thái Lan sang Trung Quốc giảm 5,1% so với cùng kỳ năm ngoái, trong đó xuất khẩu cao su tự nhiên, sản phẩm khoai mì và trái cây đều giảm. Ngược lại, xuất khẩu sang Mỹ tăng 9,8%, chủ yếu nhờ các sản phẩm nông nghiệp và nông-công nghiệp.

Một nhà phân tích tại Trung tâm nghiên cứu Kasikorn của Thái Lan cho biết Trung Quốc có nguy cơ giảm phát. Chỉ số lạm phát trong tháng 3 giảm tháng thứ tư liên tiếp, báo hiệu nhu cầu có thể vẫn yếu.

Việt Nam là nước xuất khẩu sang Mỹ nhiều nhất trong khối ASEAN vào quý I. Ảnh: Nikkei Asia.

Một yếu tố quan trọng khác đè nặng lên xuất khẩu của Thái Lan trong quý đầu năm nay là xuất khẩu ô tô. Ông Surapong Paisitpattanapong, người đứng đầu câu lạc bộ ô tô của Liên đoàn Công nghiệp Thái Lan, cho biết số lượng xe sản xuất để xuất khẩu giảm xuống còn 273.680 chiếc, giảm 5% so với cùng kỳ năm ngoái.

Ông Poonpong Naiyanapakorn, tổng giám đốc Văn phòng Chiến lược và Chính sách Thương mại, cho biết điều này chủ yếu là do nhu cầu yếu ở Trung Quốc. Ông nói: “Mặc dù chúng ta có thể thấy dấu hiệu phục hồi kinh tế ở Trung Quốc trong năm nay nhưng vẫn chưa phục hồi hoàn toàn. Và nhu cầu không mạnh lắm."

Nếu tính cả Hồng Kông, xuất khẩu của ASEAN sang Trung Quốc và Hồng Kông trong quý I năm 2024 đạt 69,4 tỉ USD. Trong quý đầu tiên của năm 2021, xuất khẩu của ASEAN sang Trung Quốc và Hồng Kông là 86,4 tỉ USD, trong khi xuất khẩu sang Mỹ là 59 tỉ USD.

Có thể bạn quan tâm: 

Doanh thu quảng cáo toàn cầu sẽ đạt 1 nghìn tỉ USD nhanh hơn dự kiến

Nguồn Nikkei Asia