Vẽ bản đồ A.I Việt Nam

2 năm kể từ khi OpenAI xuất hiện, thị trường toàn cầu đã phân định các tay chơi lớn và bước vào giai đoạn sản sinh các doanh nghiệp thế hệ mới. Thị trường Việt Nam cũng không ngoại lệ.

Bản đồ hình thành

Giữa năm 2023, ông Ma Nam, sáng lập iNexus, lên kế hoạch xây dựng giải pháp GenAI (A.I tạo sinh) cho ngành tài chính ngân hàng. Trong 9 tháng, kể từ khi tiếp nhận thông tin khách hàng, xác định các công đoạn A.I có thể tham gia, iNexus được đưa vào hoạt động giúp nhân viên tiếp cận 8 khách hàng tiềm năng mỗi ngày, thay vì 2-3 như trước. “Vấn đề không phải là tốc độ hay chi phí nhờ vào mô hình dữ liệu lớn mà nhiều vấn đề về dữ liệu không giải quyết được trước đây đã được xử lý”, ông Ma Nam nói.

Những công ty như iNexus là đại diện cho các doanh nghiệp cung cấp dịch vụ A.I thế hệ mới được ra mắt kể từ sau khi cơn sốt A.I toàn cầu năm 2023. Có hàng ngàn công ty trên thế giới đã tham gia vào ngành công nghiệp đào tạo “trí tuệ cho máy móc” và tốc độ phát triển quá nhanh của nó trong 2 năm qua khiến doanh nghiệp thụ hưởng dịch vụ không bắt kịp.

Để dễ hình dung, thế giới phân chia các công ty A.I làm 3 tầng. Tầng đầu tiên là lớp sản xuất phần cứng, chủ yếu là GPU với các đại diện là Nvidia hay AMD.

Tầng 2 là nhóm công ty cung cấp hạ tầng đám mây và phát triển công cụ A.I, dựa trên chip từ tầng 1. Các đại diện tham gia lớp này như AWS của Amazon, Azure của Microsoft... Cuối cùng là tầng 3 hay còn gọi là tầng ứng dụng, tức các doanh nghiệp sẽ sử dụng dịch vụ ở tầng 2 và tạo ra các ứng dụng phục vụ cho chính mình hoặc khách hàng tiềm năng.

Thị trường Việt Nam cũng không nằm ngoài xu hướng toàn cầu. Tầng 1 hiện tại không có doanh nghiệp nào tham gia vì yêu cầu cao về vốn đầu tư và năng lực kỹ thuật.

Tầng 2 là tầng sôi động nhất ở Việt Nam hiện nay với các tên như FPT, VNG, Viettel AI, VNPT Cloud. Trao đổi với NCĐT, ông Trần Huy Bảo Giang, Tổng Giám đốc FPT Digital, Tập đoàn FPT, cho biết Công ty đang đầu tư mạnh vào hạ tầng A.I, hợp tác với Nvidia xây dựng AI Factory với mức đầu tư 200 triệu USD. “Nhà máy A.I này sẽ cung cấp nền tảng GPU đám mây, giúp doanh nghiệp tối ưu hóa năng lực tính toán và triển khai A.I ở quy mô lớn”, ông Giang nói.

Theo IMARC Group, thị trường A.I của Việt Nam năm 2023 có giá trị 547,1 triệu USD và dự báo tăng lên 2,06 tỉ USD năm 2032, với tỉ lệ tăng trưởng kép hằng năm 15,8%. Thị trường ngày càng trở nên sôi động khi nhiều lĩnh vực đẩy mạnh phát triển và ứng dụng công nghệ A.I, nhằm bắt kịp xu hướng mới trong nền kinh tế A.I của thế giới.

Xu hướng A.I chuyên biệt

Theo MintzEdge, năm 2024 có hơn 100 tỉ USD vốn đầu tư đổ vào các công ty A.I (tăng 80% so với năm 2023). Quan sát kỹ hơn, đa phần các thương vụ có giá trị lớn đổ vào các công ty big tech ở tầng 2 như OpenAI, Copilot (Microsoft)... Đây là nhóm tạo ra các ứng dụng tổng quát như chatbot, trợ lý ảo. Từ đó tạo thành sự phân hóa lớn trong lĩnh vực cung cấp dịch vụ A.I. 

Nhóm tầng 2 sẽ tiếp tục ra mắt các A.I phổ quát và cạnh tranh nhau về chất lượng dịch vụ. Trong khi đó, nhóm các công ty startup A.I, phần lớn ở tầng 3, vốn thua cả về quy mô vốn lẫn công nghệ, sẽ tham gia cuộc đua cung cấp các A.I chuyên biệt.

Tại Việt Nam, lấy ví dụ, ngoài iNexus là A.I phục vụ ngân hàng, còn có Dutycast phục vụ ngành xuất nhập khẩu, Agri Sung phục vụ xuất khẩu hàng nông sản. Theo Tổng Giám đốc FPT Digital, trước đây, doanh nghiệp thường tìm kiếm các nền tảng A.I chung, nhưng giờ đây họ muốn những giải pháp A.I được “đo ni đóng giày” cho nhu cầu riêng biệt.

Sự thay đổi này đến từ 3 yếu tố quan trọng. Thứ nhất, nhu cầu thị trường ngày càng trở nên chuyên biệt hơn. Một ngân hàng không thể sử dụng chung giải pháp A.I với một doanh nghiệp logistics, vì bản chất dữ liệu, quy trình vận hành và mục tiêu kinh doanh khác nhau.

Thứ 2, A.I chuyên biệt có khả năng tối ưu hóa hiệu suất vận hành tốt hơn so với các mô hình A.I tổng quát. Khi A.I được đào tạo với dữ liệu đặc thù của từng ngành, nó có thể đưa ra các dự báo chính xác hơn, giúp doanh nghiệp không chỉ cải thiện hiệu suất mà còn tối ưu chi phí và tăng cường khả năng ra quyết định chiến lược.

Thứ 3, thị trường A.I ngày càng cạnh tranh, doanh nghiệp không thể chỉ dựa vào mô hình A.I tổng quát mà cần có giá trị riêng biệt để tạo lợi thế cạnh tranh.

Bản thân FPT cũng tham gia vào tầng này thông qua các giải pháp A.I ứng dụng trong thực tế như A.I Chatbot, A.I Read (nhận diện tài liệu), A.I Enhance (phân tích giọng nói), phục vụ đa ngành từ tài chính, y tế, logistics đến sản xuất.

“Xu hướng A.I chuyên biệt không chỉ đơn thuần là sự thay đổi trong cách tiếp cận công nghệ, mà là một bước tiến quan trọng để A.I thực sự trở thành công cụ nâng cao hiệu suất vận hành doanh nghiệp, thay vì chỉ là một công nghệ mang tính trang trí”, ông Giang nói.

Ngoài ra, đây cũng là nhóm được dự đoán cực kỳ sôi động ở Việt Nam trong thời gian tới. Bởi vì, theo ông Hoàng Hiếu, Trưởng phòng Kiến trúc sư Giải pháp, AWS, với tinh thần khởi nghiệp sôi nổi, doanh nghiệp Việt Nam luôn tìm kiếm những công nghệ tiên tiến và cách thức mới để nâng cao trải nghiệm khách hàng.

“Bên cạnh yếu tố nhanh thì khả năng am hiểu công nghệ A.I, nghiệp vụ của ngành sẽ là lợi thế lớn của chúng tôi khi tham gia thị trường sôi động như hiện nay”, đại diện iNexus nói.

FPT cũng tham gia vào tầng 2 thông qua các giải pháp A.I ứng dụng trong thực tế. Ảnh: TL.

Tuy nhiên, do là một ngành tăng trưởng nóng nên luôn tồn tại các yếu tố bất ngờ. Các doanh nghiệp tầng 2 tưởng đã yên ổn khi có trong tay thương vụ hợp tác chiến lược với Nvidia, thì sự xuất hiện của DeepSeek (Trung Quốc) đang dấy lên cuộc đua cạnh tranh về giá dịch vụ A.I trong tương lai. Điều này có thể ép các công ty tầng này ở Việt Nam phải chuyển hướng mạnh hơn sang A.I chuyên biệt để tránh đối đầu trực diện.

Trả lời về vấn đề này, ông Giang cho biết chiến lược của Công ty là tham gia vào cả 3 tầng bao gồm thiết kế sản xuất chip, cung cấp hạ tầng và công cụ phát triển cũng như phát triển ứng dụng A.I dành cho doanh nghiệp.

Việc tham gia cả 3 tầng không phải là lựa chọn ngẫu nhiên, mà là chiến lược dài hạn không chỉ giúp công ty linh hoạt hơn trong phát triển công nghệ mà còn nâng cao năng lực cạnh tranh toàn cầu, từ đó mang lại lợi ích bền vững cho doanh nghiệp và nền kinh tế Việt Nam.

“Chúng tôi không chỉ tập trung vào tối ưu chi phí, mà còn đảm bảo sự cân bằng giữa giá trị kinh tế và độ tin cậy của A.I. Doanh nghiệp cần A.I không chỉ để tiết kiệm chi phí, mà quan trọng hơn là để nâng cao hiệu suất và tạo ra giá trị bền vững trong dài hạn”, ông Giang nói.

Trong khi đó, ông Nguyễn Mạnh Quý, Giám đốc Viettel AI, cho biết Công ty hướng đến phát triển các bài toán đặc thù trong ngành viễn thông hoặc pháp luật ở Việt Nam thì những công ty công nghệ lớn của Mỹ hay Trung Quốc không làm. Ví dụ làm trợ lý ảo pháp luật Việt Nam đòi hỏi phải có nhiều kiến thức pháp luật Việt Nam, phải hiểu các nghị định, thông tư, các văn bản quy phạm, các quy trình thực thi của công chức chẳng hạn.

“Trong một số ngách nhất định thì vẫn cần những cái riêng và dữ liệu riêng phải có mô hình riêng. Người dùng cần sản phẩm giúp họ xử lý công việc thông minh và đáng tin cậy chứ cũng không cần quan tâm nền tảng công nghệ đằng sau đó là gì. Đó cũng là cách mà Viettel AI tiếp cận”, ông Quý nói.

Về phần mình, ông Vũ Thanh Tùng, Giám đốc Kinh doanh và Phát triển sản phẩm GreenNode, mảng AI Cloud của VNG, cho biết chi phí phát triển A.I chỉ là một phần trong việc đưa các giải pháp A.I vào hoạt động doanh nghiệp. Vì thế, ở vai trò doanh nghiệp tầng 2, GreenNode cung cấp giải pháp one-stop-shop bao gồm từ tư vấn ý tưởng, bảo mật thông tin, tối ưu thời gian từ lúc phát triển sản phẩm đưa vào vận hành cho doanh nghiệp. Ngoài ra, khảo sát từ nội bộ công ty cho thấy vấn đề của doanh nghiệp hiện nay là cần dữ liệu riêng để đào tạo các A.I nhưng dữ liệu mới thì chưa đầy đủ và không tận dụng được các dữ liệu cũ.

Theo ông Tùng, thị trường đang thiếu một giải pháp giúp doanh nghiệp đồng bộ và khai thác các kho dữ liệu được xây dựng từ trước khi GenAI phát triển. “Quý II năm nay chúng tôi sẽ đưa dịch vụ này ra thị trường”, ông Tùng nói.