Nhà thầu đón sóng hạ tầng lớn

Báo cáo tài chính quý IV niên độ 2025 (tương đương quý II/2025) của Coteccons cho thấy nhà thầu xây dựng này báo lãi 454 tỉ đồng trong niên độ tài chính 2025, mức cao nhất kể từ năm 2020. Ban lãnh đạo Công ty cho biết mức tăng trưởng phản ánh nhu cầu xây dựng gia tăng mạnh mẽ, đồng thời thể hiện hiệu quả từ việc đẩy mạnh sản lượng thi công, tăng tốc bàn giao các dự án trọng điểm, kiểm soát hiệu quả chi phí và duy trì tiến độ thi công. Ông Bolat Duisenov, Chủ tịch Hội đồng Quản trị Coteccons, nhận định: “Điều này trở thành nền tảng giúp Công ty đảm bảo doanh thu bền vững từ các khách hàng chiến lược, tạo điều kiện để Coteccons từng bước mở rộng sang các phân khúc và thị trường mới”.

Trúng nhiều dự án bất động sản, hạ tầng, công trình giúp một loạt nhà thầu xây dựng báo lãi tiệm cận giai đoạn trước khủng hoảng. Chẳng hạn, doanh thu thuần quý II/2025 của Ricons đạt gần 2.045 tỉ đồng, tăng 2% so với cùng kỳ. Nhờ cắt giảm 76% chi phí tài chính và quản lý doanh nghiệp, Ricons đã lãi ròng hơn 92 tỉ đồng, gấp 3,5 lần cùng kỳ, mức cao nhất kể từ quý I/2021.

Trong khi đó, ông Lê Viết Hải, Chủ tịch Hội đồng Quản trị Tập đoàn Xây dựng Hòa Bình, cho biết, quý IV/2024 đánh dấu bước ngoặt của Hòa Bình khi vượt qua giai đoạn khó khăn nhất và bắt đầu trúng thầu các dự án lớn. Đến đầu tháng 4/2025, Hòa Bình đã trúng thầu 14 dự án với tổng giá trị lên đến hơn 8.500 tỉ đồng. 

Đặc biệt, ngành xây dựng sau giai đoạn vô cùng khó khăn đã có những dấu hiệu tích cực cùng thời điểm những dự án lớn được kích hoạt. Điển hình là siêu dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam được kỳ vọng sẽ tác động tích cực đến sự phát triển kinh tế nói chung và ngành xây dựng nói riêng. Ông Nguyễn Quốc Hiệp, Chủ tịch Hiệp hội Các nhà thầu xây dựng Việt Nam (VACC), ước tính nếu dự án được chia thành 23 gói thầu theo các ga dự kiến, mỗi gói xây dựng có giá trị khoảng 2 tỉ USD. Theo tính toán, phần xây dựng của dự án này có thể lên tới 40 tỉ USD, mở ra cơ hội lớn cho những nhà thầu xây dựng trong nước như Coteccons, Vinaconex, Newtecons, Hòa Bình hay Fecon... “Cả 4 mảng nhà ở đô thị, bất động sản nghỉ dưỡng, hạ tầng và công nghiệp đều có khả năng phát triển tốt trong năm 2025”, lãnh đạo của Hòa Bình nhận định.

Các luật mới như Luật Đất đai, Luật Nhà ở, Luật Kinh doanh bất động sản sửa đổi sẽ đi vào thực tiễn, giúp tháo gỡ nhiều vướng mắc pháp lý cho các dự án bất động sản, dẫn đến nguồn cung nhà ở thương mại và nhu cầu xây dựng gia tăng. Sự phục hồi không chỉ ở lĩnh vực nhà ở mà còn cả mảng bất động sản thương mại và công nghiệp. 

Ông John Campbell, Giám đốc Bộ phận Dịch vụ Công nghiệp của Savills Việt Nam, cho biết quy mô thị trường xây dựng Việt Nam hiện vào khoảng 69,2 tỉ USD và dự kiến sẽ đạt 102,2 tỉ USD đến năm 2028, tương đương CAGR 8,1%. Đà tăng trưởng của thị trường xây dựng Việt Nam sẽ trở nên mạnh mẽ hơn trong trung hạn. 

Tuy nhiên, theo chuyên gia của Công ty Chứng khoán SSI, thách thức lớn tiếp theo đến từ khả năng triển khai dự án đúng tiến độ. Với lượng hợp đồng lớn, nếu không được thực hiện hiệu quả, doanh nghiệp sẽ gặp áp lực về dòng tiền và lợi nhuận. Bài toán hiện nay không còn là tìm nguồn việc như giai đoạn 2022-2023 mà là năng lực quản lý để đảm bảo tiến độ, kiểm soát chi phí và giữ vững biên lợi nhuận. Do đó, những nhà thầu có chiến lược kinh doanh rõ ràng, tập trung vào thị trường ngách, đầu tư vào công nghệ và quản trị hiệu quả sẽ có cơ hội bứt phá mạnh mẽ trong giai đoạn này.

Thách thức tiếp theo là giá nguyên vật liệu tăng ảnh hưởng đến biên lợi nhuận hay áp lực giải ngân và năng lực quản lý của các chủ đầu tư. Chủ tịch VACC cho biết, giá vật liệu hiện đang là vấn đề lớn của ngành xây dựng và các nhà thầu. Bởi có những vật liệu tăng đến 40% giá trị như cát xây dựng, gạch đỏ. Theo khảo sát mới đây của Bộ Xây dựng, trong quý II/2025, có tới 54% doanh nghiệp cho biết chi phí nguyên vật liệu trực tiếp của họ đã tăng so với quý I/2025.

Vì vậy, dù ngành xây dựng đang bước vào một chu kỳ phục hồi mới, nhưng cơ hội tăng trưởng rất phân hóa với ưu thế nghiêng về những doanh nghiệp có năng lực tài chính tốt, sở hữu lợi thế canh tranh vượt trội và trúng được nhiều gói thầu lớn hoặc cung ứng nguyên vật liệu cho những gói thầu lớn, nhất là các dự án đầu tư công. 

Coteccons hiện tiếp tục tập trung vào các dự án lớn, phức tạp và cao cấp (mega-project) trong cả xây dựng dân dụng lẫn công nghiệp. Nhà thầu này tận dụng công nghệ BIM trong quản lý dự án, tập trung vào ESG (môi trường, xã hội, quản trị) và xây dựng xanh để tạo lợi thế cạnh tranh. Trong khi đó, Ricons duy trì chiến lược linh hoạt và tập trung vào phân khúc thị trường ngách phù hợp với năng lực. Chiến lược đa dạng hóa chuỗi giá trị giúp Ricons giảm thiểu rủi ro từ sự biến động của thị trường xây dựng dân dụng. Còn Hòa Bình đang trong giai đoạn tái cấu trúc toàn diện sau một thời gian gặp nhiều khó khăn về tài chính và quản trị. Mục tiêu chính của Công ty hiện tại là phục hồi và lấy lại vị thế vốn có.