Liệu Bắc Kinh có đúng khi "kiềm chế" vụ IPO của Ant Group?

Vào ngày 24.10.2020, khi tỉ phú Jack Ma khẳng định: “Rủi ro ở Trung Quốc không phải là rủi ro tài chính hệ thống, mà là rủi ro của một hệ thống tài chính không tồn tại”. Hệ thống tài chính “không tồn tại” ấy đã phản ứng bằng cách làm cho ông Jack Ma “biến mất” trong vài tuần.

Lời chỉ trích của tỉ phú đối với các cơ quan quản lý Trung Quốc đã kích hoạt động thái của các nhà lãnh đạo nước này nhằm hạn chế quyền lực của nhóm fintech. Ảnh: Financial Times.

Sau khi làm bốc hơi hơn một nửa trong số 35 tỉ USD dự kiến ​​từ đợt IPO của Ant Group hiện đang bị đình chỉ, Trung Quốc đã công bố một đợt nâng cấp quy định khác hồi tháng 1 nhằm thúc đẩy Ant Group tổ chức lại thành một công ty tài chính. Các dịch vụ ngân hàng internet, bảo hiểm, quản lý tài sản và các dịch vụ trung gian tài chính khác sẽ được phân tách rõ ràng bởi bức tường Trung Quốc.

Bên cạnh sự phấn khích của những ngày gần đây, hai điểm kiến ​​tạo quan trọng vẫn còn. Thứ nhất, mô hình kinh doanh của Ant, không được kiểm soát, có khả năng sẽ tạo ra rủi ro hệ thống ở cấp độ toàn cầu. Thứ hai, ban lãnh đạo của Ant đã cố gắng thoát khỏi sự giám sát thích hợp của quy định về lĩnh vực tài chính. Thậm chí, Ant còn loại bỏ từ "tài chính" khỏi tên của họ ngay trước khi nộp đơn IPO vào tháng 7.2020.

Theo bản cáo bạch IPO của họ, Ant có hơn 50% thị phần trong tổng khối lượng giao dịch thanh toán di động của Trung Quốc, xử lý khoảng 18.000 tỉ USD giao dịch thanh toán kỹ thuật số và phục vụ hơn một tỉ người dùng tích cực. Tính đến tháng 6 năm ngoái, Ant có 1.700 tỉ Nhân dân tệ (265 tỉ USD) cho vay tiêu dùng trên bảng cân đối kế toán. Con số này nhiều hơn số dư nợ thẻ tín dụng của bất kỳ ngân hàng nào ở Trung Quốc.

Việc IPO của Ant sẽ định giá nó cao hơn các ngân hàng lớn nhất thế giới. Ảnh: Refinitiv.

Vào tháng 7.2020, ngay trước khi nộp đơn IPO, Ant Financial không chỉ bỏ từ "tài chính" và đổi tên thành Ant Group, họ còn cố gắng niêm yết trên một sàn giao dịch cho các nhà đổi mới công nghệ cao.

Tuy nhiên, chưa đến 10% doanh thu của Ant đến từ sự đổi mới công nghệ thực sự, hơn 90% doanh thu của họ đến từ các dịch vụ tài chính tiêu chuẩn, chẳng hạn như thanh toán, phát hành khoản vay và dịch vụ quản lý tài sản. Việc nâng cao hiệu quả do công nghệ đóng góp một phần nhỏ trong doanh thu kinh doanh của Ant, nhưng họ khẳng định mình là công ty công nghệ và bằng cách đó, tìm cách tránh sự giám sát thích hợp của pháp luật.

Hơn 90% doanh thu của Ant đến từ các dịch vụ tài chính tiêu chuẩn. Ảnh: AP.

Một lý do khác để Ant tránh bị phân loại phù hợp trong nền kinh tế là làm như vậy cho phép công ty tăng giá IPO. Các công ty công nghệ thường giao dịch ở mức gấp 3 lần tỉ lệ giá trên thu nhập của các công ty tài chính. Do đó, một đợt IPO được định giá phù hợp sẽ xóa bỏ khoảng 20 tỉ USD định giá tưởng tượng khỏi lợi nhuận IPO dự kiến ​​của Ant.

Ant, Tencent và các nhà cung cấp ví điện thoại di động khác của Trung Quốc đã giới thiệu những cải tiến thay đổi thế giới nhằm giảm chi phí giao dịch, thúc đẩy trao đổi hàng hóa và dịch vụ, góp phần đáng kể vào tăng trưởng kinh tế và thậm chí giúp chống lại COVID-19.

Hơn nữa, họ và một số ngân hàng thương mại lớn đã chứng minh rằng công nghệ thông tin dựa trên Internet có thể nâng cao hiệu quả trong đánh giá và quản lý rủi ro tín dụng bằng cách thu thập và phân tích dữ liệu một cách hiệu quả để giảm bớt sự không chắc chắn về các doanh nghiệp vừa và nhỏ. 

Nhưng bất chấp những tuyên bố ngược lại có rủi ro, chúng ta có thể có cả đổi mới fintech và các biện pháp bảo vệ theo quy định thích hợp. Điều chỉnh fintech hiện đại là một vấn đề mới. Các cơ quan quản lý của Trung Quốc trong vài tháng qua đã làm được nhiều việc hơn là chỉ kiềm chế một “kẻ lừa đảo” trên thị trường tài chính. 

Các cơ quan quản lý Trung Quốc cũng đã thực hiện một bước trên con đường tiên phong để giám sát fintech mạnh mẽ và phù hợp, một bước mà các cơ quan quản lý ở các thị trường khác có thể học hỏi.

Mục tiêu là phục vụ tốt hơn nhu cầu tài chính của các doanh nghiệp vừa và nhỏ, vốn là một trong những động cơ quan trọng nhất thúc đẩy đổi mới công nghệ và tăng trưởng kinh tế. Công nghệ thông tin được áp dụng cho lĩnh vực tài chính sẽ cải thiện kết quả cho tất cả các bên liên quan. 

Hệ thống tài chính Trung Quốc đã hoạt động để bảo vệ không chỉ Trung Quốc, mà cả thế giới khỏi một mớ hỗn độn tiềm tàng về tài chính và giúp fintech ngày nay phục vụ các mục đích mà nó cần.

* Bài viết dựa trên chia sẻ của Phó Giáo sư Nan Li là phó giáo sư tại Trường Cao đẳng Kinh tế & Quản lý Antai thuộc Đại học Giao thông Thượng Hải, Trung Quốc.

Có thể bạn quan tâm:

► Đông Nam Á sẽ trở thành trung tâm của sự cạnh tranh Mỹ - Trung