Gen X: Thế hệ bị lãng quên và chịu thiệt

“Chúng ta thường chịu khổ nhiều hơn trong tưởng tượng hơn là trong thực tế”, vị triết gia theo chủ nghĩa khắc kỷ Seneca từng nói. Nhưng với Thế hệ X (sinh từ 1965-1980), họ không chỉ chịu khổ trong tưởng tượng mà còn trong đời thực.

Trong khi Gen Z (sinh từ 1997-2012) cho rằng mạng xã hội đã phá hỏng tuổi thơ của họ, Millennials (1981-1996) băn khoăn không thể mua nhà, và Baby Boomers (1946-1964) lo lắng về tương lai nghỉ hưu, Gen X gần như bị lãng quên. Theo dữ liệu tìm kiếm của Google, sự quan tâm của công chúng dành cho Gen X chỉ bằng một nửa so với Millennials, Gen Z hay Baby Boomers. Họ hiếm khi xuất hiện trong podcast hay meme, và ngoại trừ cuốn tiểu thuyết “Generation X: Tales for an Accelerated Culture” của tác giả Douglas Coupland năm 1991, gần như không có sách nào bàn về thế hệ này.

Thế nhưng, việc bị lãng quên không đồng nghĩa với bình yên. Khảo sát của Ipsos tại 30 quốc gia cho thấy 31% người thuộc Thế hệ X tự nhận mình “không hạnh phúc” hoặc “hoàn toàn không hạnh phúc”, tỉ lệ cao nhất trong các thế hệ. Nghiên cứu về “đường cong chữ U của cuộc đời” của Giáo sư David Blanchflower, Đại học Dartmouth, phát hiện rằng các vấn đề như bất hạnh, lo âu và tuyệt vọng đạt đỉnh điểm ở khoảng tuổi 50. Đây là lý thuyết cho rằng con người hạnh phúc khi còn trẻ và khi về già, nhưng khốn khổ nhất trong độ tuổi trung niên.

Độ tuổi trung niên, giai đoạn Gen X đang trải qua, là thời điểm các vấn đề sức khỏe mãn tính xuất hiện, kỳ vọng sự nghiệp không như mong đợi, và trách nhiệm chăm sóc cha mẹ già lẫn con nhỏ đè nặng. Tại Mỹ, người thuộc Thế hệ X phải dành 5% thu nhập để chăm sóc người dưới 18 hoặc trên 65 tuổi, so với chỉ 2% ở Baby Boomers. Tại Ý, tỉ lệ người từ 18-34 tuổi sống cùng cha mẹ đã tăng từ 61% lên 68% trong hai thập kỷ qua, và cha mẹ của những người trẻ này chủ yếu thuộc Thế hệ X.

San Francisco là ví dụ điển hình cho nỗi khổ của Gen X. Trong khi Gen Z hào hứng với khởi nghiệp A.I, Boomers tận hưởng cuộc sống xa hoa tại Pacific Heights, Thế hệ X mắc kẹt ở giữa, không còn lý tưởng, cũng chẳng đủ đặc quyền. Theo khảo sát năm 2022 của San Francisco Standard, chỉ 37% người thuộc Thế hệ X hài lòng với cuộc sống ở đây, so với 63% của Gen Z.

Ngay cả khi đã đi qua “đường cong chữ U”, Thế hệ X vẫn chịu thiệt thòi về tài chính. Nghiên cứu của ông Kevin Corinth (Viện Doanh nghiệp Mỹ) và ông Jeff Larrimore (Cục Dự trữ Liên bang Mỹ) cho thấy, thu nhập hộ gia đình của Thế hệ X từ 36-40 tuổi chỉ cao hơn 16% so với thế hệ trước cùng độ tuổi, mức tăng thấp nhất trong các thế hệ.

Lý do có thể xuất phát từ định kiến rằng Thế hệ X không muốn trở thành “robot công sở”, họ ưu tiên cân bằng công việc, cuộc sống và tự chủ. Không phải ngẫu nhiên mà năm 1999, khi Gen X đang ở đỉnh cao của cuộc đời, hai bộ phim đình đám là “The Matrix” và “Fight Club” đều nói về sự nổi loạn, khát vọng tự do.

Họ cũng gặp khó trong việc tích lũy tài sản. Boomers hưởng lợi từ thị trường chứng khoán bùng nổ những năm 1980, Millennials đón làn sóng tăng trưởng mạnh hiện nay, nhưng Gen X phải đối mặt với “thập kỷ mất mát” của chứng khoán Mỹ trong những năm 2000, từ bong bóng dotcom đến khủng hoảng tài chính 2008.

Sở hữu nhà cũng là giấc mơ xa vời. Dữ liệu từ chuyên gia Victoria Gregory (Cục Dự trữ Liên bang St. Louis) cho thấy tỉ lệ sở hữu nhà của Gen X giảm mạnh so với Boomers, do khủng hoảng tài chính, khó tiếp cận tín dụng và mất khả năng trả nợ. Tình trạng này không chỉ xảy ra tại Mỹ. Nghiên cứu của Đại học Central Arkansas chỉ ra rằng Millennials và Gen Z tại khu vực đồng euro hiện sở hữu tài sản trung bình gấp đôi Gen X ở cùng độ tuổi.

Triển vọng cải thiện của Gen X trong tương lai cũng không mấy sáng sủa. Họ có thể là thế hệ đầu tiên bị ảnh hưởng khi hệ thống lương hưu gặp khủng hoảng. Quỹ an sinh xã hội của Mỹ được dự báo sẽ cạn kiệt vào năm 2033, thời điểm Gen X bắt đầu nghỉ hưu. Điều này đồng nghĩa với việc phúc lợi có thể bị cắt giảm 20-25% nếu Quốc hội không có hành động.

Thế hệ X, chính xác là những người bị lãng quên, không chỉ trong trí tưởng tượng đại chúng, mà còn trong cuộc sống thực.

Có thể bạn quan tâm:

Khi niềm tin vào đồng USD lung lay

Nguồn The Economist