Ngân hàng gặp lực cản nợ xấu

VNDirect nhận định, nợ xấu là vấn đề cần theo dõi chặt chẽ vì khi nợ xấu tăng nhanh, điều này có thể ảnh hưởng rộng ra nền kinh tế và ảnh hưởng tới lợi nhuận ngân hàng trong nhiều năm. Sau khi dịch bệnh qua đi, tăng trưởng tín dụng sẽ dần phục hồi và NIM có thể được cải thiện nhờ thay đổi cơ cấu cho vay và huy động, nhưng nợ xấu chỉ có thể được giải quyết nhanh gọn nếu ngân hàng thận trọng trong cho vay, xếp hạng nợ và dự phòng.

Theo VNDirect, tốc đội hình thành nợ xấu phụ thuộc vào 3 yếu tố chính.  

Thứ nhất, cơ cấu cho vay giữa phân khúc doanh nghiệp và cá nhân. VNDirect cho rằng các ngân hàng tập trung cho vay bán lẻ có tập khách hàng đa dạng hơn, do đó có ít rủi ro tín dụng hơn các ngân hàng tập trung cho vay doanh nghiệp, nhờ rủi ro tập trung thấp hơn.

Thứ hai, khẩu vị rủi ro của ngân hàng. Nợ xấu của ngân hàng có dư nợ lớn đối với các lĩnh vực rủi ro cao như bất động sản, cho vay tín chấp được dự báo sẽ tăng nhanh hơn các ngân hàng khác.

Thứ ba, mức độ rủi ro tập trung. Việc phụ thuộc nhiều vào một số khách hàng/nhóm khách hàng lớn tạo ra rủi ro thất thoát vốn.

VNDirect đánh giá dịch bệnh COVID-19 có nguy cơ khiến nợ xấu tăng nhanh trong mảng tín dụng tiêu dùng. Các công ty tài chính tiêu dùng cung cấp các khoản cho vay tín chấp và thẻ tín dụng cho phân khúc khách hàng đại chúng, trong khi phân khúc này có thu nhập thấp và bị ảnh hưởng nhiều bởi dịch bệnh. Dịch bệnh đã khiến các công ty nhỏ, các hộ kinh doanh phải tạm thời đóng cửa, hoặc thu hẹp quy mô, dẫn tới việc cắt giảm lương và tăng số lượng người mất việc.

Theo Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, số người nộp đơn hưởng bảo hiểm thất nghiệp trong tháng 2.2020 đã tăng 70% so với cùng kỳ, lên 47.000 người. Do thu nhập bị ảnh hưởng, VNDirect dự báo nợ xấu sẽ tăng nhanh trong lĩnh vực tài chính tiêu dùng.

Tuy nhiên, việc nợ xấu tăng trong lĩnh vực này sẽ không mở rộng tới toàn bộ ngành ngân hàng do tỷ lệ thâm nhập của ngành trong lĩnh vực này còn thấp và hiện nay chỉ có 4 ngân hàng tích cực tham gia mảng tài chính tiêu dùng.

Thêm vào đó, Chính phủ Việt Nam đã có một số biện pháp để giúp đỡ người thu nhập thấp, bao gồm một gói hỗ trợ 62 nghìn tỉ đồng cho người lao động bị mất việc, cho vay không lãi suất bởi các ngân hàng cho doanh nghiệp với mục đích trả lương, giảm giá điện 10%.

VNDirect dự báo nợ xấu sẽ tăng nhanh trong lĩnh vực tài chính tiêu dùng nhưng sẽ không hình thành rủi ro cho toàn ngành. Tuy nhiên, nó sẽ có ảnh hưởng tới các ngân hàng có dư nợ lớn trong lĩnh vực này.

Đối với tăng trưởng tín dụng, VNDirect kỳ vọng dịch bệnh COVID-19 sẽ dần được kiểm soát trong quý II/2020, từ đó tăng trưởng tín dụng có thể sẽ tăng trở lại trong quý II và quý III/2020.

Công ty chứng khoán này dự báo dự báo tăng trưởng tín dụng trong năm 2020 sẽ đạt 11%. Với kỳ vọng tăng trưởng GDP 5%, tỷ lệ tín dụng/GDP dự báo sẽ tăng từ 110% trong năm 2019 lên tới 116% trong năm 2020. Tăng trưởng tín dụng sau đại dịch sẽ được hỗ trợ bởi các yếu tố về lãi suất và tốc độ giải ngân đầu tư công.

Nguồn: VNDirect.

Cụ thể, lãi suất điều hành và trần lãi suất thấp hơn giảm chi phí đầu vào, tạo điều kiện để các ngân hàng giảm lãi suất cho vay. Vào tháng 3.2020, Chính phủ Việt Nam đã hạ một loạt lãi suất điều hành từ 50-100 điểm cơ bản. Đến tháng 4.2020, 20 ngân hàng (chiếm 75% tín dụng toàn hệ thống) đã tăng quy mô của các gói tín dụng lãi suất thấp, được thiết lập để hỗ trợ khách hàng bị ảnh hưởng bởi đại dịch. Việc hạ lãi suất cho vay khuyến khích các công ty vay mới để tiếp tục hoạt động kinh doanh.

Nhu cầu tín dụng

Ngoài ra, việc đẩy mạnh đầu tư công sẽ tạo ra việc làm, từ đó tạo ra nhu cầu tín dụng. Ngày 20.3.2020, Chính phủ đã đồng ý chuyển đổi tất cả các dự án đầu tư (8 dự án) liên quan đến Đường cao tốc Bắc-Nam từ hình thức quan hệ đối tác công tư (PPP) sang đầu tư công, kiến nghị Quốc hội cho phép bắt đầu xây dựng vào tháng 8.2020. Việc thi công tuyến metro Bến Thành-An Sương dự kiến sẽ hoạt động trở lại vào tháng 10.2020. Đẩy mạnh đầu tư công sẽ tạo ra việc làm cho cả doanh nghiệp và người lao động, dẫn đến những nhu cầu tín dụng mới, phần nào hỗ trợ cho tăng trưởng tín dụng.

Còn đối với biên lãi suất (NIM), VNDirect dự báo dịch bệnh COVID-19 sẽ làm giảm tỉ lệ NIM do lợi suất tài sản giảm nhiều hơn chi phí vốn.

Nguồn: VNDirect.

Lợi suất tài sản giảm bởi hai lý do. Thứ nhất, ngân hàng giảm lãi suất cho vay đối với các khoản vay mới để thúc đẩy tín dụng trong bối cảnh nhu cầu thấp. Thứ hai, việc miễn giảm lãi đối với các khoản nợ hiện hữu dẫn tới việc thoái thu thu nhập lãi, do đó làm giảm thu nhập từ hoạt động này.

* Có thể bạn quan tâm 

►Hàng loạt ngân hàng có nợ xấu gia tăng