ESG nói 1, làm 2

Công ty Cổ phần Shinec đã phát triển Khu công nghiệp Nam Cầu Kiền (Hải Phòng) là khu công nghiệp sinh thái. Công ty này đã hoàn thiện báo cáo ESG (môi trường, xã hội và quản trị) vào tháng 8/2024, ghi nhận những kết quả tích cực. Ông Phạm Hồng Điệp, Chủ tịch Hội đồng Quản trị Shinec, chia sẻ rằng thực hành ESG đã giúp khu công nghiệp này thu hút nhà đầu tư tốt hơn, dòng tiền doanh nghiệp khả quan hơn, giúp giảm chi phí tài chính. 

Ông Văn Công Bình, Giám đốc Môi trường và Xã hội, Khối Khách hàng doanh nghiệp, HDBank, cũng cho biết, sau khi Ngân hàng phát hành báo cáo phát triển bền vững vào năm 2023, các định chế tài chính quốc tế đã chủ động tìm đến. 

Những ví dụ này mang đến sự tích cực trong thực hành ESG tại Việt Nam. Trước áp lực ngày càng tăng từ các tiêu chuẩn toàn cầu, kỳ vọng của các bên liên quan và cam kết khí hậu quốc gia của Việt Nam, ESG ngày càng được nhìn nhận như một ưu tiên chiến lược thay vì chỉ là một hoạt động tuân thủ.

Bức tranh ESG toàn cầu đang thay đổi nhanh chóng với các quy định ngày càng nghiêm ngặt và yêu cầu minh bạch cao hơn. ESG hiện không còn là cam kết tự nguyện mà đã trở thành yêu cầu bắt buộc. Đối với một nền kinh tế định hướng xuất khẩu như Việt Nam, việc đáp ứng các tiêu chuẩn ESG quốc tế là điều kiện tiên quyết để duy trì khả năng cạnh tranh. 

Chẳng hạn, theo bà Nguyễn Cẩm Chi, Giám đốc Khối Tư vấn phát triển bền vững của Công ty Tư vấn và Quản lý MCG, các doanh nghiệp Việt Nam đang phải đối mặt với rào cản xanh từ các quy định nghiêm ngặt của châu Âu, đặc biệt là Quy định về chống phá rừng của Liên minh châu Âu (EUDR). Hay theo bà Chu Thị Kim Thanh, Phó Giám đốc Điều hành Công ty Cổ phần PRO Việt Nam, Trách nhiệm mở rộng của nhà sản xuất (EPR) đã trở thành quy định bắt buộc với 2 nhóm trách nhiệm chính: tái chế đối với sản phẩm, bao bì có khả năng tái chế và xử lý chất thải đối với những sản phẩm, bao bì khó hoặc không thể tái chế...

Cùng với cam kết đạt Net Zero (phát thải ròng bằng 0) vào năm 2050, để duy trì khả năng cạnh tranh, các doanh nghiệp Việt Nam phải tích hợp ESG vào hoạt động cốt lõi và hài hòa với các mục tiêu phát triển bền vững ở cả cấp độ toàn cầu và quốc gia. 

“Doanh nghiệp sẵn sàng đầu tư làm ESG không sợ tốn tiền, bởi nhìn rõ lợi ích thiết thực. Báo cáo ESG không chỉ là một báo cáo, nó phản ánh những việc doanh nghiệp đã làm, chia sẻ với cộng đồng, đối tác để có góc nhìn cụ thể. Đây là lý do Công ty triển khai ESG từ sớm”, đại diện của Công ty Shinec nhấn mạnh.

Thực tế này phản ánh doanh nghiệp Việt Nam đã thay đổi nhận thức từ nhìn nhận ESG như một chi phí tuân thủ thành một đòn bẩy mạnh mẽ để nâng cao hiệu quả vận hành và kiến tạo giá trị.

Trên thế giới, ESG đã chuyển từ một khái niệm tài chính hẹp sang một tiêu chuẩn kinh doanh chủ đạo. Theo Bloomberg Intelligence, tài sản ESG toàn cầu đã vượt 41.000 tỉ USD vào năm 2022 và dự kiến đạt 50.000 tỉ USD vào năm 2025, phản ánh sự gia tăng mạnh mẽ của dòng vốn hướng tới các doanh nghiệp bền vững. Đây không chỉ là một xu hướng, mà là một cuộc chuyển dịch lớn nhất trong kỷ nguyên tới, được thúc đẩy bởi 3 động lực không thể đảo ngược: chuyển đổi khí hậu, đột phá công nghệ và sự thay đổi trong kỳ vọng của xã hội.

Tuy nhiên, khi các doanh nghiệp Việt Nam chuyển từ cam kết ESG sang hành động cụ thể, họ đang đối mặt với một loạt thách thức mới thay đổi theo từng giai đoạn trưởng thành của doanh nghiệp. Với những doanh nghiệp đang trong giai đoạn phát triển, rào cản chủ yếu đến từ nội bộ, bao gồm thiếu chiến lược ESG rõ ràng, thiếu chuyên môn ESG và hệ thống đo lường chưa hoàn thiện. Trong khi đó, các doanh nghiệp đã trưởng thành lại gặp phải những lực cản từ bên ngoài như khoảng trống trong chính sách pháp lý và sự bất ổn kinh tế, gây khó khăn cho việc mở rộng quy mô triển khai ESG.

Chẳng hạn, từ kinh nghiệm của mình, ông David Falcon Adasme, Giám đốc ESG của VinFast, khẳng định, vấn đề quản trị nguồn lực con người cũng là yếu tố quan trọng trong thực hành ESG, bởi biến động của nhân lực là một thách thức đối với một tổ chức lớn. Ngoài ra, việc thu thập dữ liệu ESG rất khó, thậm chí mỗi thị trường có tiêu chí tuân thủ nghiêm ngặt khác nhau. 

Vì vậy, để tăng tốc trên hành trình ESG, doanh nghiệp mong muốn nhận được các yếu tố hỗ trợ thực tiễn. Từ phía Chính phủ, doanh nghiệp kỳ vọng nhận được sự hỗ trợ tài chính gắn với phát triển bền vững, tiêu chuẩn xanh và chứng nhận, luật định liên quan đến phát triển bền vững kèm ưu đãi. Từ phía thị trường, doanh nghiệp cần giải pháp phù hợp từng giai đoạn trưởng thành như lộ trình và đào tạo kiến thức nền tảng, các công cụ chuyên sâu như hệ thống theo dõi dữ liệu phát thải và phân tích tính trọng yếu. 

Những bước đi này đang góp phần hình thành một hệ sinh thái pháp lý và tài chính thuận lợi, giúp ESG không chỉ là yêu cầu tuân thủ mà trở thành động lực chiến lược cho phát triển bền vững.