Thế giới đối mặt dịch béo phì trẻ em

Ở nhiều nước phương Tây, việc trẻ em có cân nặng bình thường đang dần trở thành thiểu số, trong khi tại các quốc gia nghèo, tình trạng béo phì ở trẻ em lại lan nhanh chưa từng có. Báo cáo UNICEF công bố ngày 10/9 cho thấy, lần đầu tiên số trẻ ở độ tuổi đi học mắc béo phì cao hơn số trẻ suy dinh dưỡng nặng. Hiện cứ 5 em trong độ tuổi 5-19 thì có 1 em thừa cân, và một nửa trong đó rơi vào nhóm béo phì.

Lần đầu tiên số trẻ ở độ tuổi đi học mắc béo phì cao hơn số trẻ suy dinh dưỡng nặng.

Theo định nghĩa của UNICEF, thừa cân là khi chỉ số khối cơ thể (BMI) cao hơn 1 độ lệch chuẩn so với mức trung bình của WHO, và béo phì khi cao hơn 2 độ lệch chuẩn. Tại Niue và Quần đảo Cook, gần 40% trẻ em 5-19 tuổi bị béo phì, tỉ lệ cao nhất thế giới. Khu vực Nam Thái Bình Dương cũng ghi nhận tỉ lệ béo phì người lớn cao, do thay đổi thói quen ăn uống và văn hóa coi trọng ngoại hình to lớn. Mỹ nằm trong top 20 với tỉ lệ 20%, còn ở châu Âu, Hungary dẫn đầu với 15%.

Khu vực Nam Thái Bình Dương ghi nhận tỉ lệ béo phì người lớn cao, do thay đổi thói quen ăn uống và văn hóa coi trọng ngoại hình to lớn.

Vấn đề trở nên nghiêm trọng hơn nằm ở các nước nghèo, nơi hệ thống y tế vốn được xây dựng để chống đói chứ không phải chống thừa cân. Nhiều trẻ sinh ra đã nhẹ cân do dinh dưỡng kém trong thai kỳ và chăm sóc trước sinh hạn chế. Điều này làm thay đổi quá trình trao đổi chất, khiến chúng dễ tăng cân nhanh và mắc tiểu đường hay bệnh mạn tính khi trưởng thành. Tại Nam Mỹ, một phần châu Phi và Trung Đông,tỉ lệ trẻ thừa cân đã vượt mức trung bình của Tây Âu và tiến sát mức 45% của Bắc Mỹ.

Nguyên nhân rất rõ là nằm ở chế độ ăn uống. Thực phẩm chế biến sẵn, giá rẻ, đang trở thành bữa ăn hàng ngày của trẻ em khắp thế giới, thay thế rau củ và đạm tươi. Khảo sát của UNICEF tại 20 quốc gia nghèo và trung bình cho thấy, ở 13 nước, hơn một nửa trẻ 6-23 tháng tuổi đã được cho uống nước ngọt hoặc ăn đồ ngọt ngay trong ngày thực hiện khảo sát. Ngay cả ở Anh, nhiều loại thực phẩm đóng gói sẵn dành cho trẻ nhỏ, dù quảng cáo là “lành mạnh”, lại chứa nhiều đường. Tại Đông Nam Á, một nghiên cứu trên hàng trăm sản phẩm cho thấy một nửa là thực phẩm siêu chế biến, nhiều loại có phụ gia không được phép theo tiêu chuẩn quốc tế Codex Alimentarius.

Việc thay đổi thói quen ăn uống không hề dễ. Theo báo cáo của Liên Hợp Quốc, thực phẩm siêu chế biến trung bình rẻ hơn khoảng 50% so với thực phẩm tươi. Một khảo sát toàn cầu năm 2024 với các chương trình bữa ăn học đường quy mô lớn cho thấy 25% phục vụ thịt chế biến, 21% đồ ngọt, 19% đồ chiên và 14% nước ngọt có đường. Ngay cả bữa ăn tại gia đình cũng thường nhiều calo nhưng thiếu chất xơ, protein và vitamin.

Các chuyên gia cho rằng cần có quy định chặt chẽ hơn về quảng cáo và bán thực phẩm không lành mạnh, đồng thời trợ giá cho thực phẩm tốt. Bởi khẩu vị được hình thành từ lúc nhỏ. Thói quen ăn uống thời thơ ấu sẽ kéo dài suốt đời, và khi đã định hình thì rất khó thay đổi.

Có thể bạn quan tâm:

Đức rời top 10 đổi mới, Trung Quốc thế chỗ

Nguồn The Economist