Năm triển vọng của thị trường chứng khoán Việt Nam

Đại dịch COVID-19 đã không thể ngăn cản thị trường chứng khoán Việt Nam có một năm tăng trưởng ngoạn mục ngoài mong đợi, khẳng định tầm vóc mới với những đỉnh lịch sử liên tiếp được thiết lập, thanh khoản và vốn hóa thị trường tăng trưởng đầy ấn tượng. VN-Index đạt đỉnh 1.500,81 điểm vào ngày 25/11/2021. Số lượng tài khoản mớ mới tiếp tục tăng vọt. Thị trường ngày càng thu hút được các nhà đầu tư trong nước (NĐTTN) và nước ngoài (NĐTNN). Theo số liệu công bố trên trang web của Trung tâm Lưu ký Chứng khoán Việt Nam, tổng số tài khoản chứng khoán tính đến cuối năm 2021 đạt khoảng 4,3 triệu tài khoản, tăng hơn 50% so với cuối năm 2020. Trong đó số lượng tài khoản của nhà đầu tư nước ngoài là hơn 39 nghìn tài khoản, tăng hơn 11% so với cuối năm 2020.  

Nhìn chung, HSBC vẫn giữ quan điểm lạc quan về tiềm năng tăng trưởng của thị trường chứng khoán Việt Nam trong năm 2022, cũng như trong tương lai. Theo dự báo của Bộ phận Nghiên cứu Toàn cầu của Tập đoàn HSBC, chỉ số VN-Index sẽ tiếp tục tăng trong năm 2022 lên mức 1.850 điểm. 

Thị trường Việt Nam đạt tăng trưởng mạnh nhất trong khu vực ASEAN. Nguồn: HSBC Global Research

Năng lực thị trường cải thiện nhờ hệ thống công nghệ mới của KRX

Một hệ thống công nghệ đồng bộ cho thị trường được cung cấp bởi nhà thầu KRX sẽ sớm được triển khai, dự kiến trong năm 2022. Trong đó, hệ thống giao dịch được kỳ vọng sẽ đáp ứng được nhu cầu giao dịch ngày càng lớn của thị trường, xua tan nỗi lo ngại về hiện tượng tắc, nghẽn lệnh mỗi khi nhu cầu giao dịch tăng đột biến. Đồng thời, cơ sở hạ tầng mới hiện đại sẽ cung cấp nền tảng cần thiết để triển khai một loại các sản phẩm mới như giao dịch trong ngày, bán chứng khoán chờ về, chứng chỉ lưu ký không có quyền biểu quyết (Non-voting Depositary Receipt - NVDR), v.v.

Với kỳ vọng hỗ trợ sức mua của nhà đầu tư và tạo tiền đề quan trọng cho việc nâng hạng thị trường, cơ quan quản lý đã hoàn thiện cơ sở pháp lý nhằm triển khai hoạt động thanh toán - bù trừ giao dịch theo cơ chế thay cho cơ chế bù trừ đa phương hiện tại, dự kiến triển khai ngay khi hệ thống giao dịch – thanh toán sau giao dịch mới đi vào hoạt động trong năm 2022. 

Hệ thống mới cũng cho phép vận hành cơ chế thanh toán - bù trừ giao dịch Đối tác Bù trừ Trung tâm (Central Clearing Counterparty - CCP) mới, theo đó yêu cầu 100% ký quỹ tiền trước giao dịch sẽ không còn áp dụng. Thay vào đó, NĐT có thể chỉ phải ký quỹ tiền cho mỗi lệnh mua dự kiến thực hiện theo một tỉ lệ nhất định theo yêu cầu của thành viên bù trừ. NĐT sẽ phải thanh toán số tiền còn lại vào ngày thanh toán giao dịch. Cơ chế này được kỳ vọng giúp sức mua của NĐT nói chung và NĐTNN nói riêng tăng lên đáng kể, góp phần thu hút vốn ngoại vào thị trường Việt Nam.

Kỳ vọng sự trở lại của dòng vốn ngoại 

Dù chưa có nhiều chuyển biến trong quy định về tỉ lệ sở hữu nước ngoài (FOL), vẫn còn nhiều lựa chọn tốt cho NĐTNN trên thị trường chứng khoán Việt Nam. Trong số 30 cổ phiếu của rổ VN30 Index, chỉ có 5 cổ phiếu đã hết room cho NĐTNN, 13 cổ phiếu có vốn hóa trên 5 tỉ USD và 12 cổ phiếu có mức giao dịch bình quân ngày hơn 10 triệu USD. 

Đối với các mã đã hết room cho NĐTNN, các quỹ hoán đổi danh mục (Exchange Traded Fund - ETF) là một lựa chọn tốt với hiệu suất đầu tư tương đối cao. Năm 2021, tăng trưởng tài sản ròng các quỹ ETF trong nước là 40%, trong khi đó của của các quỹ ETF nước ngoài bình quân khoảng 24,7%. Mặt khác, đã có cơ sở pháp lý cho các sản phẩm mới như Chứng chỉ lưu ký không có quyền biểu quyết (Non-voting Depositary Receipt - NVDR) và chứng quyền có bảo đảm với tài sản cơ sở là các chỉ số, mang lại cơ hội kiếm lời cho NĐTNN từ các cổ phiếu đã hết room. 

Hệ thống giao dịch mới sắp được vận hành cũng hứa hẹn cung cấp cơ sở hạ tầng để phát triển nhiều sản phẩm mới trong tương lai, nhờ đó cung cấp cho NĐT lựa chọn đầu tư phong phú hơn 

Năm 2021 chứng kiến khối ngoại bán ròng kỷ lục 62.358 tỉ đồng. Tuy nhiên, chúng ta có nhiều lý do để tin tưởng rằng dòng vốn ngoại sẽ quay trở lại mạnh mẽ trong năm 2022. Bên cạnh các yếu tố vĩ mô là điểm tựa vững chắc hỗ trợ thị trường chứng khoán, còn nhiều điểm sáng của thị trường sẽ thuyết phục NĐTNN sớm tiếp tục rót vốn vào thị trường. Trên thực tế, NĐTNN đã bắt đầu mua ròng trở lại trong những tuần đầu tiên của năm 2022.  

Triển vọng nâng hạng lên Thị trường mới nổi

Đây có lẽ cũng là thời điểm các NĐTNN cân nhắc tham gia thị trường từng bước và ngay từ bây giờ nhằm đảm bảo chỗ đứng của mình khi Việt Nam được nâng hạng lên Thị trường mới nổi - triển vọng sớm đạt được trong một vài năm tới. Việc nâng hạng thị trường đã được đưa vào kế hoạch phát triển thị trường chứng khoán của Chính phủ được Thủ tướng phê duyệt, đã cho thấy quyết tâm lớn của Chính phủ trong việc đạt được mục tiêu này, dự kiến vào năm 2025. Mở đường cho việc nâng hạng thị trường, cơ sở pháp lý cho một loạt cải cách thị trường đã được ban hành trong năm 2021 và sẽ được thực hiện trong 2022 trở đi tập trung giải quyết hai vấn đề then chốt cho việc nâng hạng: đó là (i) yêu cầu ký quỹ đủ tiền và chứng khoán trước giao dịch được thay thế bằng cơ chế thanh toán- bù trừ CCP; và (ii) giải pháp cho vấn đề giới hạn tỉ lệ sở hữu cho NĐTNN thông qua việc triển khai sản phẩm NVDR. 

Ngoài ra, rất nhiều sản phẩm mới cũng sẽ được đưa vào khi triển khai hệ thống công nghệ mới của KRX cho thị trường như chứng quyền có bảo đảm với tài sản cơ sở là các chỉ số, giao dịch trong ngày, bán chứng khoán chờ về, bán khống có bảo đảm, vay và cho vay chứng khoán… cũng kỳ vọng thu hút được nhiều hơn các khoản đầu tư nước ngoài mới vào thị trường.  

Một số khuyến nghị

Để đạt được các kỳ vọng nói trên trong thời gian tới thì thị trường và cộng đồng đầu tư, đặc biệt là nhà đầu tư nước ngoài cũng cần sự hỗ trợ từ các cơ quan quản lý hữu quan, cụ thể:
 
Một là phối hợp, đồng bộ hóa quy định pháp lý giữa các bộ ngành cho hoạt động cung cấp dịch vụ và đầu tư trên thị trường chứng khoán nhằm tiếp tục nới lỏng các quy định về tỉ lệ sở hữu nước ngoài (FOL) theo quy định tại Luật Đầu tư hay như quy định về tài khoản, cấu trúc tài khoản, hợp pháp hóa lãnh sự hồ sơ mở tài khoản cho nhà đầu tư nước ngoài…

Hai là triển khai kịp thời hệ thống công nghệ mới phục vụ cho hoạt động giao dịch và thanh toán sau giao dịch cho thị trường chứng khoán nhằm đảm bảo đưa các sản phẩm dịch vụ mới vào vận hành và mở ra cơ hội tháo gỡ cho vấn đề ký quỹ trước giao dịch và giới hạn sở hữu nhà đầu tư nước ngoài. 

Ba là tiếp tục nâng cao khả năng tiếp cận thông tin đầy đủ và chính thống và đơn giản hóa các thủ tục hành chính cho nhà đầu tư, trong đó có nhà đầu tư nước ngoài.

Với những phân tích nêu trên, chúng tôi tin tưởng rằng NĐTNN sẽ tiếp tục coi Việt Nam là một điểm đến đầu tư hấp dẫn đầy hứa hẹn. Những thay đổi về hạ tầng và pháp lý tới đây, cùng với đà tăng trưởng mạnh mẽ của 2021 và những hỗ trợ tích cực từ Chính phủ chắc chắn sẽ đưa thị trường chứng khoán Việt Nam trải qua một năm 2022 với những thành công mới. HSBC mong đợi tiếp tục đồng hành cùng các NĐTNN để “Mở ra một thế giới tran đầy cơ hội” (“Opening up a world of opportunity”) tại Việt Nam và cùng viết nên câu chuyện thành công của thị trường Việt Nam.

(*) Giám đốc Khối dịch vụ Chứng khoán, HSBC Việt Nam

Có thể bạn quan tâm 

Những yếu tố chính ảnh hưởng đến các nhà đầu tư năm 2022