Châu Á "chạy đua" công nghiệp không gian

Các nước châu Á đang đặt cược vào ngành công nghiệp vũ trụ để tìm một động lực tăng trưởng mới, khi nền kinh tế toàn cầu suy yếu và tình hình tài chính của các chính phủ đang căng thẳng. 

Philippines là một điển hình. "Chúng tôi không thể bỏ lỡ cơ hội này", ông Joel Marciano, người đứng đầu chương trình không gian tại Bộ Khoa học và Công nghệ Philippines, nói trong một cuộc phỏng vấn với Nikkei Asian Review.

Philippines hiện có ba vệ tinh trên quỹ đạo được phát triển cùng với các trường đại học Nhật Bản. Bí quyết công nghệ vệ tinh đã được áp dụng cho một chương trình giảng dạy tại các trường đại học ở Philippines. Mục tiêu của nước này là xây dựng và ra mắt 4-5 vệ tinh nữa trong vòng vài năm tới.

"Đất nước cần theo kịp sự phát triển công nghệ toàn cầu ở mức tối thiểu", ông Marciano nhấn mạnh. Tổng thống Rodrigo Duterte gần đây cũng đã ký luật thành lập một cơ quan vũ trụ, một phần để đáp ứng với sự thay đổi hoàn cảnh kinh tế và địa chính trị.

Ông Joel Marciano, người đứng đầu chương trình không gian của Philippines, muốn tạo ra một vị thế vững chắc cho đất nước của mình trong ngành công nghiệp vũ trụ toàn cầu. Ảnh: Koji Uema

"Hiện đây là lĩnh vực có sự tăng trưởng lớn", ông Marciano nói. Ông đã có mặt tại Nhật Bản trong cuộc họp thường niên của Diễn đàn Cơ quan Vũ trụ khu vực châu Á-Thái Bình Dương vào ngày 26-29/11 tại Nagoya.

Nhưng không  chỉ có Manila nhìn thấy cơ hội trong "không gian mới", thời gian gần đây các hoạt động không gian thương mại, như phóng tên lửa và dịch vụ dựa trên vệ tinh cho các doanh nghiệp đã xuất hiện. Trung Quốc, Hàn Quốc, Ấn Độ, Indonesia và Malaysia đều đang muốn chiếm thị phần của thị trường này hoặc ít nhất là “nhập hội”.

Việc tham gia vào kinh doanh vũ trụ cũng phản ánh sức mạnh kinh tế ngày càng tăng của các nước châu Á và cạnh tranh địa chính trị đang nổi lên trong khu vực.

Philippines là quê hương của các công ty điện tử lớn như Integrated Micro và Ionics EMS. Đất nước này được biết đến như  là một trung tâm dịch vụ gọi tổng đài. Tuy nhiên, trí thông minh nhân tạo và robot đang dần thay thế các nhân viên tổng đài. Do đó, công nghiệp vũ trụ có thể là lựa chọn thay thế.

Tại Trung Quốc, hơn 200 công ty không gian tư nhân đã hoạt động. Cơ quan Quản lý Vũ trụ Quốc gia Trung Quốc của chính phủ tập trung vào phát triển các công nghệ tiên tiến. Tại Hàn Quốc, chính phủ đang theo đuổi chính sách "công nghiệp hóa" công nghệ vũ trụ, cho phép các công ty tư nhân như Korea Aerospace Industries tham gia sản xuất tên lửa và vệ tinh, vốn từng được quản lý bởi Viện nghiên cứu hàng không vũ trụ Hàn Quốc thuộc sở hữu của chính phủ trong quá khứ.

Malaysia là quốc gia mới nhất ở châu Á đặt cược vào sự bùng nổ "không gian mới".

Quốc gia này trước đây chỉ mua dữ liệu vệ tinh từ quốc gia khác thay vì theo đuổi chương trình không gian riêng. Nhưng điều đó sắp thay đổi."Chúng ta không thể phụ thuộc hoàn toàn vào người khác trong vấn đề vệ tinh", ông Azlikamil Napiah, Tổng giám đốc Cơ quan Vũ trụ Malaysia, nói với Nikkei. "Chúng ta cần tạo ra một hệ sinh thái tốt, đặc biệt là về công nghệ vũ trụ", ông nói. "Một ngày nào đó chúng ta cũng sẽ cần phải có vệ tinh riêng, lĩnh vực vũ trụ của riêng mình".

Ông Azlikamil Napiah, người đứng đầu Cơ quan Vũ trụ Malaysia, nhằm mục đích hiện thực hóa chương trình phát triển vệ tinh tại Malaysia. Ảnh của Koji Uema

Việc Malaysia đặt trọng tâm vào sản xuất được đưa ra khi Thủ tướng Mahathir Mohamad cố gắng thúc đẩy việc làm và nền kinh tế, cũng như kiểm soát thâm hụt ngân sách.

"Malaysia muốn trở thành một trong những quốc gia hàng không vũ trụ vào năm 2030", ông Napiah nói. Phát triển và cung cấp các dịch vụ vệ tinh sẽ có "tác động nhiều hơn đến khu vực kinh tế", ông nói thêm.  Vì mục đích đó, chính phủ Malaysia muốn hợp tác với khu vực tư nhân.

Thương mại hóa cũng đang lan rộng đến Ấn Độ, nơi học thuyết "không gian cho sự phát triển quốc gia" đã có từ lâu. Sự thay đổi này là để đáp ứng với sự nổi lên của ngành công nghiệp vũ trụ toàn cầu và mối quan tâm đối với các sứ mệnh có người lái lên Mặt trăng, Sao Hỏa và hơn thế nữa, theo ông Mukund Rao, phó Giáo sư tại Viện Nghiên cứu Tiên tiến Quốc gia ở Bangalore.

Ấn Độ có các nhà thầu thuộc khu vực tư nhân, như nhà sản xuất động cơ tên lửa Godrej Group và nhà sản xuất hệ thống vệ tinh Ananth Technologies, ngoài các công ty thuộc lĩnh vực công như Hindustan Aeronautics và Bharat Heavy Electronics.

Indonesia cũng hy vọng khu vực tư nhân sẽ giúp giải quyết thách thức liên quan đến xây dựng chương trình tên lửa và vệ tinh bản địa trong điều kiện tài chính eo hẹp. Dưới thời Tổng thống Joko Widodo, trọng tâm là cơ sở hạ tầng như đường bộ, cảng biển và sân bay, chứ không phải hàng không vũ trụ.

Tuy nhiên, với 17.000 hòn đảo, Indonesia cần nhiều vệ tinh hơn để giám sát biên giới trên biển, cung cấp dịch vụ điện thoại di động ở các vùng xa xôi và theo dõi máy bay đi qua quần đảo rộng lớn, ông Thomas Djamaluddin, Chủ tịch Viện Hàng không và Vũ trụ Quốc gia Indonesia (LAPAN), cho biết.

Indonesia đã chế tạo các tên lửa có đường kính 45cm và hiện đang phát triển một tên lửa lớn hơn với đường kính 55cm. LAPAN cũng đã phát triển một máy bay 19 hành khách, nhằm đưa nó vào sản xuất vào năm tới.

Kế hoạch tổng thể không gian dài hạn của Indonesia là đạt được khả năng chế tạo và phóng các tên lửa và vệ tinh nhỏ từ một sân bay vũ trụ nội địa vào năm 2040. Giấc mơ của Indonesia là trở thành một trong những quốc gia có công nghiệp không gian tại châu Á-Thái Bình Dương", ông Djamaluddin nói.

Nhưng tầm nhìn của ông về việc mở "một cảng không gian thương mại " phụ thuộc vào nguồn vốn. Quốc gia này đã thảo luận với Trung Quốc về việc giúp xây dựng sân bay vũ trụ. Các quan chức cho rằng dự án sẽ không phải là hợp đồng giữa hai chính phủ và họ đang tìm kiếm một đối tác thương mại.

Ông Djamaluddin nhấn mạnh, "Nếu có một đối tác quốc tế từ một quốc gia bất kỳ, chúng tôi có thể ra mắt địa điểm phóng vào năm 2024”.

►

►Robot tiến vào nhà máy

Nguồn Nikkei Asian Review