Đến lượt ngân hàng dậy sóng vì Blockchain

Hồi tháng 10 vừa qua, nền tảng tài chính thương mại dựa trên công nghệ Blockchain là eTrade Connect cũng chính thức đi vào hoạt động. Đây là nền tảng được phát triển bởi HSBC, Standard Chartered và 10 ngân hàng khác.

Đẩy mạnh đầu tư Blockchain

Mục tiêu của eTrade Connect là giảm các giấy tờ không cần thiết trong các giao dịch với ngân hàng, bởi thực tế cho thấy dù phát sinh hàng chục ngàn tỉ USD giao dịch mỗi năm, ngân hàng là ngành có rất ít sự cải tiến trong cả thế kỷ vừa qua. Bên cạnh rút ngắn thời gian duyệt hồ sơ vay (còn 4 giờ so với hơn 36 giờ trước kia), chuyển tiền xuyên biên giới là một trong các mục tiêu mà nền tảng eTrade Connect sẽ tập trung giải quyết.

Trước đó không lâu, JPMorgan Chase cũng chính thức đưa Interbank Information Network (IIN), nền tảng được xây dựng từ công nghệ Blockchain vào kinh doanh sau một năm thử nghiệm để giải quyết bài toán chuyển tiền xuyên biên giới.

“Chúng tôi tin rằng IIN sẽ cải thiện rất đáng kể hiệu quả của các giao dịch xuyên biên giới, nhất là trong bối cảnh ngày càng có nhiều ngân hàng tham gia hệ thống hơn trong khi hiệu năng và sự đa dụng của các giải pháp cũng liên tục được nâng cao, chứ không chỉ đơn thuần chú trọng vào các vấn đề liên quan đến pháp lý.”, bà Emma Loftus, người đứng đầu bộ phận thanh toán và trao đổi ngoại hối toàn cầu của J.P.Morgan nhận định. 

Theo Financial Times, IIN đang xử lý khoảng 300.000 giao dịch/ngày. Một con số khá khiêm tốn, nhưng tốc độ xử lý khi gặp sự cố trong chuyển tiền rất nhanh, gần như là ngay lập tức thay vì mất 2 ngày như trước kia. Hiện có đến 146 ngân hàng trên thế giới tham gia vào IIN.

Tại Đông Nam Á, Thái Lan cũng đang có những động thái tích cực trong việc ứng dụng blockchain vào lĩnh vực tài chính. Trong bài phát biểu vào tháng 7/2018, Thống đốc ngân hàng trung ương của nước này (Bank of Thailand - BOT), Veerathai Santiprabhob, cho biết BOT hiện đang xem xét khả năng khai thác sức mạnh của blockchain cho các hoạt động chứng thực tài liệu, tài trợ chuỗi cung ứng (supply chain finance) và chuyển tiền xuyên biên giới.

Trước đó một tháng, BOT cũng công bố tham gia “Sáng kiến cộng đồng blockchain Thái Lan” để ứng dụng công nghệ này vào lĩnh vực ngân hàng, cùng với 14 ngân hàng thương mại và một số doanh nghiệp quan trọng.

Theo báo cáo của BI Intelligence, năm ngoái tổng giá trị thanh toán xuyên biên giới của riêng nhóm B2B (doanh nghiệp đến doanh nghiệp) là 18,5 nghìn tỷ USD và con số này vẫn tiếp tục tăng trong thời gian tới.

Cuộc cách mạng trong chuyển tiền

Quy trình phức tạp, thủ tục rườm rà và dễ trở thành mục tiêu tấn công là lý do các ngân hàng phải thay đổi các phương thức chuyển tiền hiện nay.

Để dễ hình dung hơn, hãy xem xét ví dụ dưới đây được đưa ra bởi công ty Infinity Blockchain Labs. Giả sử công ty A ở Việt Nam cần chuyển 10.000 USD cho công ty đối tác B ở Mỹ. Thông qua phần mềm chuyển tiền di động, A có thể chuyển cho B chỉ bằng cách nhập thông tin của B và nhấn nút Gửi.

Một cơ sở dữ liệu lúc này được cập nhật, số dư của A bị trừ 10.000 USD và số dư của B sẽ tăng lên tương ứng. Ở các mô hình hoạt động hiện nay, hệ thống liên ngân hàng sẽ thực hiện vai trò kiểm tra và xác thực cơ sở dữ liệu này là hợp lệ hay không. Nếu hợp lệ, các ngân hàng chính thức cập nhật lại cơ sở dữ liệu của riêng mình. Đây là mô hình tập trung được sử dụng phổ biến ở các ngân hàng trong thời gian qua. Nó cũng trở thành mục tiêu tấn công của các hacker vì nhóm này chỉ cần tấn công vào các ngân hàng.

Với công nghệ Blockchain, mọi việc phức tạp hơn rất nhiều. Theo đó, công nghệ này làm việc dựa trên mô hình phi tập trung, được hình thành bởi một mạng lưới các nút có cùng thẩm quyền, cùng cơ sở dữ liệu và cùng cách thức làm việc với nhau trên toàn thế giới.

Điểm thú vị là các nút này không “biết” nhau. Mỗi nút được hiểu là một máy tính, hay thiết bị di động. Giờ đây, hãy quay trở lại câu chuyện chuyển tiền của công ty A và B. Kể từ khi A nhấn nút Gửi tiền cho B, một thông điệp sẽ được tạo ra.

Thông điệp này chứa tất cả các thông tin cần thiết: người gửi, người nhận, số tiền gửi, …và nó được gửi đến mạng lưới ngang hàng kể trên để xác nhận, kèm theo một kỹ thuật mật mã học là chữ ký số. Chữ ký số được tạo ra nhằm tránh trường hợp các hacker sử dụng thông điệp giả mạo để gửi đến mạng lưới.

Mỗi cá nhân, tổ chức khi sử dụng Blockchain đều được cung cấp một khóa bí mật (được hiểu như một cách thức mã hóa) và chỉ có người giữ khóa mới biết được. Lúc này công ty A sử dụng khóa bí mật tạo ra chữ ký số ứng với thông điệp của mình. Nói cách khác, chữ ký số là không thể giả mạo.

Lúc này, dữ liệu được gửi đến tất cả các nút trong mạng ngang hàng, và chỉ khi tất cả các nút xác nhận đúng là A, công ty B mới nhận được tiền. Với công nghệ Blockchain, tất cả dữ liệu đều minh bạch, mọi nút đều lưu trữ dữ liệu giống nhau, vì thế muốn tấn công được Blockchain thì phải có đủ nguồn lực tấn công tất cả các nút của mạng lưới thì mới thành công.

Đó là chưa kể dữ liệu một khi được ghi vào trong Blockchain là không thể xóa, sửa được; từng khối dữ liệu được kết nối với nhau, điều này giúp cho việc truy vết lại những thông tin cần thiết khi mạng lưới cần xác thực thông tin. Và nhờ có luật đồng thuận, được ví như xương sống của Blockchain, tất cả các nút trong mạng lưới dù không quen biết trước lẫn nhau, đều thống nhất cùng nhau thực hiện vai trò như những người duy trì hệ thống.

“Chúng ta đang trong giai đoạn chuyển đổi cơ chế vận hành các giao dịch tài chính từ tập trung sang phi tập trung với vai trò trung tâm của blockchain. Công nghệ này không chỉ cung cấp một nền tảng đáng tin cậy mà còn có thể giúp khoảng 2,5 tỉ người trên khắp thế giới, những người hiện chưa sở hữu bất cứ tài khoản ngân hàng nào, được tiếp cận và hưởng lợi từ những tiện ích của hệ thống định chế tài chính. Blockchain cũng mang đến cơ hội lớn cho những ai đang tiên phong nắm bắt công nghệ mang tính đột phá này nhằm khai thác sức mạnh của những giải pháp phi tập trung.”, ông Ashish Das, Giám đốc Bộ phận Nghiên cứu & Phát triển Fintech - công ty Infinity Blockchain Labs nói.